Lòng ngưỡng mộ Phật pháp của Vua A Dục (*)

Vua A Dục trước là người rất độc ác, từ khi theo đạo Phật đổi thành người rất nhân từ. Hồi mới theo đạo, vì lòng cảm mộ quá dồi dào nên mỗi khi ngự ngoài đường hễ gặp vị Tỳ kheo nào đi ngang qua, liền xuống kiệu khấu đầu lạy.

Có một vị đại thần tên là Da Tát lấy thế làm quá đáng bèn can ngăn vua rằng: “Các Tỳ kheo kia chẳng qua là những người các cấp đi hành khất ngoài đường, không đáng tôn trọng lắm. Nhà vua là mình vàng lá ngọc, sao hạ mình với kẻ hành-khất tu-sĩ như thế, e cho nhẹ giá phẩm mình rồng chăng?”. Vua yên lặng không trả lời.

Cách vài ngày sau, vua truyền cho các quan văn võ, mỗi ông phải đem bán một đầu súc vật, và cho biết giá bán các đầu ấy như thế nào. Ông Da Tát phải bán một đầu người bị tử tội. Các đầu súc vật thời bán được với giá tiền sai khác hơn kém nhau, duy có đầu người của kẻ tử tội, ông Da Tát bán thời không ai mua cả. 

Vua A-Dục biểu bán rẻ cho người, nhưng cũng chẳng ai mua. Nhà Vua bảo cho người đi, cũng không ai lấy. 

Vua hỏi cớ sao, ông Da Tát trả lời: "Muôn tâu Bệ hạ, vì đầu người này là vật hèn hạ không có giá trị gì."

Vua lại hỏi: “Chỉ có một đầu này là hèn hạ hay tất cả đầu người đều hèn hạ?” 

Ông Da Tát đáp: “Tất cả đầu người đều hèn hạ”. 

Vua bèn hỏi: “Vậy đầu Trẫm đây cũng hèn hạ sao?” 

Ông Da Tát sợ hãi không dám nói.

Vua A-Dục mới phán cùng Ðại-thần rằng: "Thế là đầu tên tử tù nầy giá trị không bằng đầu thú, nhưng với đầu tử tù ấy xét lại tội ác còn thua đầu của Trẫm, vì chính đầu óc Trẫm mưu-mô quỉ-quyệt, bày binh bố trận, tàn sát muôn vạn sanh linh Trẫm mới ngồi vững trên ngai vàng nầy. Thế là biết bao nhiêu kẻ căm thù oán hận đến Trẫm, sao khanh nói Trẫm là quí giá như thế nào?

Nay Trẫm đã hồi đầu giác ngộ nên sùng kỉnh lễ bái nhà đạo-đức tu hành, khanh lại ngăn cản Trẫm, có phải là khanh xúi giục Trẫm mãi đi trên đường tội ác chăng?

Phải! Người muốn can ta đừng lạy các vị Sa môn là nhà ngươi có ý kiêu căng tự đắc. Nhưng cái đầu của Trẫm đây là một vật hèn hạ, còn thua cả đầu thú vật,  không ai thèm mua. Nếu vì cúi xuống mà được thêm công đức, thêm giá trị lên, thì phổng có hại gì? Nhà ngươi muốn chỉ trích các thầy Sa môn là người các cấp không sang trọng nhưng nhà ngươi không rõ uy đức của các thầy. Khi nào có đi ăn tiệc, ăn đám cưới thời mới nên hỏi đến giai cấp người ta, chớ đi tu học phân biệt giai cấp làm gì. Như người sang trọng danh giá bị tội nặng thời ai cũng nói “Người này là kẻ có tội” và ai cũng đem lòng khinh bỉ. Trái lại con người hèn hạ mà tu nhân tích đức thời ai cũng kính trọng, ai cũng cúi đầu."

Vua nói đến đây, bèn chỉ hẳn vào mặt ông Da Tát mà nói lớn rằng: "Nhà ngươi há lại không biết câu này của Ðức Phật Thích Ca hay sao? Ngài dạy “Người có trí thời dầu vật không có giá trị cũng làm nên giá trị”. Ta muốn theo Phật, ngươi lại can gián ta, ấy là bất trung. Ðến khi ta nằm xuống đất như cây mía kia thì dầu muốn lạy, muốn đứng dậy, muốn cung kính cũng không sao được nữa, thời làm thế nào được công đức? Vậy ngươi để yên ta lạy các vị Sa môn để kiếm chút phước đức. Nếu có người dám tự nói “Ta là người đáng tôn trọng hơn cả”, thời người ấy là người u mê nhất đời vậy. Nếu lấy huệ nhãn của Ðức Phật mà xem xét thân thế, thời biết thân thể ông vua và thân mọi người giống nhau, cũng là da, thịt, xương, khác nhau chỉ có cái phù hoa trang sức bề ngoài. Nhưng cốt yếu ở đời là lòng đạo đức, thời trong thân thể người hèn hạ nhất ở đời cũng có được, chính cái ấy con người trí giả gặp đâu cũng nên cung kính, nên vái lạy.

Từ nay về sau ai ngăn cản Trẫm trên đường lễ bái tôn-kính nhà đạo-đức thì Trẫm chẳng tha tội vậy."

Trích: Viên Âm

Hoa thơm nhờ nhụy

Người có giá trị bởi đạo đức.

Chú thích:

(*) Mẩu chuyện này được đề cập đến trong "Truyện cổ Phật giáo" tập 1, nhưng vì lời đối thoại trong đó chưa được xúc tích mấy nên TLBT đã kết hợp với bài Thánh giáo của Đức Thái-Thượng Đạo-Tổ tại Thanh-Liên-Ðàn,  8-6 năm Đại Đạo thứ 36 với tựa đề "Văn thiện ngôn tắc bái". Trong bài Thánh giáo đó, Đức Thái-Thượng cũng kể câu chuyện này của vua A Dục và dùng đó để minh chứng sự quý báu của nền Đại Đạo Tam Kỳ Phổ Độ do Đức Thượng Đế khai sáng.

(>>> Bấm vào đây để coi bài "Văn thiện ngôn tắc bái")