BÀ VI DIỆU TỶ KHƯU NI
Thuở ấy đức Phật ở nước Xá Vệ tại tịnh xá Kỳ Viên. Sau khi vua Ba Tư Nặc đă băng hà, thái tử Lưu Ly chấp chính bạo ngược tham tàn, thả voi đạp nhân dân chết vô số kể.
Lúc ấy có rất đông những cô gái con nhà giàu có sang trọng thấy thế chán đời, họ rủ nhau xuất gia tu đạo để cầu giải thoát. Nhân dân thấy các cô ḍng dơi cao sang cùng những con nhà thường dân bỏ sự vinh hoa sung sướng đi tu cả thảy 500 người họ rất tôn kính nên tranh nhau cúng dàng.
Một hôm, các cô cùng bàn với nhau: “Chúng ta tuy được xuất gia mang danh là tỳ khưu ni, song đối với Phật pháp th́ chưa hiểu biết ǵ, chưa được uống pháp dược để tiêu trừ các nghiệp chướng “dâm, nộ, si” có từ đời vô thủy. Chúng ta nên t́m đến bà Thâu Lan Nan Đà tỳ khưu ni để học hỏi thêm đồng thời nhờ bà chỉ dạy và truyền pháp Bát B́nh cho vậy.”
Các cô cùng nhau đến ra mắt bà Thâu Lan Nan Đà và thưa rằng: “Kính thưa bà, chúng con không biết có phúc duyên ǵ mà được trùng phùng ngôi Tam bảo, được xuất gia tu đạo, nhưng giáo lư của đức Phật cao siêu mầu nhiệm quá nên chúng con chưa thấu hiểu nổi. Hôm nay chúng con cả thảy 500 người đến gặp bà cầu xin từ bi bố thí pháp nhủ cho chúng con được ân triêm công đức.”
Bà Thâu Lan Nan Đà nói: “Các cô sinh trưởng những nơi tôn sang vinh hoa phú quư nào có thiếu chi, đương thời thanh xuân tuổi ngọc thôi hăy đem y bát đưa trả cho ta, trở về lấy chồng hưởng cuộc đời sung sướng khoái lạc nơi khuê các, tội ǵ làm tỷ khưu ni nơi chùa chiền hiu quạnh chôn vùi cuộc đời như đống tro tàn lạnh lẽo!”
Các cô nghe bà này nói thế ḷng dạ hoang mang rơi lệ tạ lễ ra về, vừa đi vừa bảo nhau: “Chúng ta muốn thoát khỏi con đường t́nh ái si mê ngu muội của thế gian mới t́m gặp bà, đă không khuyên bảo giúp đỡ được điều ǵ, lại c̣n đem những lời lẽ lôi kéo chúng ta vào hang hùm miệng sói trụy lạc đời đời. Vậy chúng ta hăy đến bà Vi Diệu tỷ khưu ni cầu xin bà tế độ xem sao?”
Các cô lại kéo nhau đến gặp bà Vi Diệu tỷ khưu ni đồng quỳ xuống lễ sát đất mà thưa rằng: “Kính thưa bà, chúng con ở tại gia tập tục mê muội, tuy đă xuất gia nhưng tâm ư vẫn c̣n tham ái, ḷng dục vẫn thường phát khởi như lửa đốt không cách ǵ ngăn cản nỗi, cúi xin bà giảng pháp để giải thoát điều tối cần ấy cho chúng con.”
Bà Vi Diệu tỷ khưu ni đáp: “Trong ba đời: quá khứ, hiện tại, và vị lai, các cô muốn hỏi việc nào?”
- “Dạ thưa bà, đời quá khứ và đời vị lai c̣n viễn vông và xa vời lắm, chúng con không dám hỏi. Chỉ xin hỏi cái tội thắt chặt của sự dâm dục ở đời này tốt hay xấu, có kết quả và đem ích lợi ǵ cho tương lai của ḿnh hay không?”
- “Các cô muốn biết rơ hăy nghe đây: Các cô nên biết tất cả trời và người cho đến vạn vật có h́nh thức trên vũ trụ này, loài nào cũng do nghiệp ái dục mà sinh ra. Dâm dục ví như một đám lửa cháy dữ dội, nó có thể đốt tiêu cả núi rừng cho đến vũ trụ bao la. Người mắc vào ṿng dâm dục ví như bị giặc vào phá nhà, kẻ đó sẽ bị đọa xuống tam đồ ác đạo không có kỳ hẹn được ra. Những ai luyến gia nghiệp đó là c̣n ham thích sự sum họp ân ái vui vầy, bởi nhân duyên ấy nên phải bị sanh, lăo, bệnh, tử, biệt ly, huyển quan xúc năo v́ đang yêu nhau bỗng bị biệt ly thương tiếc khóc than, luyến ái tổn hại đến tâm can ngất đi sống lại tâm ư bị trói buộc như lao ngục vậy.
Ta vốn con nhà ḍng Phạm Chí, cha ta là một người được tôn quư ở trong nước. Khi ấy có ông trưởng giả cũng ḍng Phạm Chí có người con vừa đẹp trai lại khôn ngoan, thấy ta xinh đẹp lại quư phái nên xin cưới ta về cho con trai ông. Chẳng bao lâu vợ chồng ta có một đứa con trai. Đă lâu ngày xa cách cha mẹ ḷng ta lúc nào cũng nhớ thương không thể tả xiết. Giữa lúc ta đang mang thai đứa thứ hai v́ sợ sinh tử vô thường nên ta xin phép nhà chồng cho về thăm cha mẹ ruột, nhà chồng ta cũng ưng thuận cho đi.
Sáng hôm sau, hai vợ chồng ẳm con và mang hành lư ra đi. Được nửa đường th́ trời tối, cả nhà cùng nhau nằm nghỉ dưới một gốc cây to. Không may giữa lúc canh khuya ta chuyển bụng sinh, máu chảy lênh láng, loài rắn độc ngửi thấy mùi tanh t́m đến cắn chồng ta chết. Đang lúc ấy ta gọi măi không thấy chồng ta trả lời. Trời vừa tang tảng sáng ta cầm tay kéo dậy, thấy lạnh buốt cứng đơ như khúc gỗ xem xét kỹ mới biết đă bị rắn cắn chết. Thương quá! Trời ơi, khổ chi đến thế này! Khi đó hồn phi phách tán ta ngất đi mê mệt, thằng con ngồi bên khóc gọi tỉ tê. Hồi lâu tỉnh dậy ta cơng thằng con lớn trên lưng, tay ẳm đứa bé mới sanh vừa đi vừa khóc qua quăng đường vắng tới một con sông lớn nước không sâu lắm nhưng không có đường đi qua. Ta phải để thằng con lớn tại đó, ẳm đứa bé qua sông. Sang bờ bên kia để đứa bé xuống, lại lội trở qua đón thằng lớn, nhưng không biết nó té xuống sông tự lúc nào! Ta lại lội sang bờ bên kia th́ đứa bé mới sinh cũng không c̣n ở đó, chỉ thấy những giọt máu rải rác dọc dài chắc là đă bị hổ tha đi rồi! Ta buồn khổ tột cùng chết ngất đi một lúc lâu tỉnh lại thất thểu vừa đi vừa thở than sầu năo. Được vài dặm đường chợt gặp bạn của cha ta, ông hỏi: “Cháu sao thế, đi đâu về mà bác trông cháu tiều tụy thế kia?”
- “Dạ thưa bác, hôm qua vợ chồng cháu ẳm con về thăm cha mẹ, nhưng đêm hôm qua chẳng may chồng cháu đă bị rắn cắn chết. Sáng hôm nay lại bị mất đi hai đứa con, một đứa th́ ngă xuống sông, c̣n đứa kia th́ bị hổ tha. Thực là đau khổ cho cháu quá!”
- “Ôi! Thực vậy sao cháu? Hôm qua nhà cha mẹ của cháu bị phát hỏa, cả nhà đều bị chết cháy, thực là xui xẻo và đau đớn cho cháu quá!”
Ta nghe xong như tiếng sét đánh bên tai, ngă lăn ra bất tỉnh. Hồi lâu tỉnh lại khóc than thảm thiết. Người bạn của cha ta lấy làm thương xót t́nh cảnh đau khổ của ta, đem về nhà nuôi nấng xem như con.
Qua một thời gian khá lâu, dần dà ta nguôi ngoai cơn đau khổ. Gần đó có một thanh niên cũng ḍng Phạm Chí, thấy ta xinh đẹp cậy người mai mối để cùng ta kết duyên tơ tóc. Thôi cũng liều nhắm mắt đưa chân, thử xem con tạo xoay vần đến đâu?
Ta cùng người ấy kết duyên thấm thoát đă có mang, măn hạn tháng tới một đêm kia giữa canh khuya ta đau bụng sanh. Chồng ta đi ăn uống nhậu nhẹt hay cờ bạc ở đâu về gọi cửa, giữa giây phút ta bận sanh con nên không ra mở cửa được. Ông ấy tức giận phá cửa vào đánh đập liên hồi. Ta kêu van và nói: “Thưa anh, em v́ đang đau bụng sanh chứ không phải lười biếng hay khinh khi không muốn ra mở cửa cho anh.” Kẻ vũ phu nổi giận giết chết đứa con xong, bắt ta phải ăn sống nó. Ta không chịu nhưng bị đánh đau quá đành nhắm mắt ăn liều. Sau đó ta lấy làm hối hận tự nghĩ: “Đời ḿnh sao quá bạc phước nên gặp phải kẻ bất nhân!”
Sáng hôm sau, ta bỏ nhà đi đến nước Ba La Nại, ngồi ở ngoài thành chợt có con ông trưởng giả mới chết vợ, mỗi ngày ra thăm mộ vợ ở ngoài thành, thấy ta anh hỏi: “Cô ở đâu tới, v́ sao ngồi một ḿnh ở đây?”
Lúc đó, ta kể hết những chuyện đă xảy ra cho anh ta nghe.
Anh lại nói: “Xin mời cô cùng tôi vào nơi viên quán kia uống nước có được không?”
Khi ngồi chơi uống nước chuyện tṛ vui vẻ anh hỏi: “Nếu bây giờ có người muốn kết duyên cùng cô th́ cô có bằng ḷng không?”
- “Thưa anh, em ngán lắm. Vui chưa được bao lâu mà sự đau khổ đưa đến dồn dập. Kẻ hiền lương không gặp mà lại gặp người bất nhân chỉ chuốt thêm nhiều đau khổ...”
- “Cô định ở một ḿnh vậy sao?”
- “Em định thế, nhưng nếu gặp được người hiền đức và học thức...”
- “Thưa cô, nói gần hay nói xa chẳng qua nói thật, chính là tôi đây thấy cô hiền hậu xinh đẹp nên muốn kết bạn trăm năm, cô nghĩ sao?”
Ta thấy anh có vẻ hiền ḥa và trí thức bèn nhận lời kết duyên với anh ta. Nhưng cũng không may cho ta, sống với nhau chưa được ba năm anh ta mắc bệnh rồi chết.
Thuở ấy luật lệ bắt buộc nếu vợ chết th́ chồng có quyền đi lấy vợ khác, nhưng nếu chồng chết th́ vợ phải bị chôn theo luôn, cho nên ta cũng bị chôn chung cùng chồng một huyệt. Nhưng số ta chưa chết v́ tối hôm đó có một bọn cướp đào mă lấy nữ trang vàng bạc, anh tướng cướp thấy ta xinh đẹp nên bắt về làm vợ. Chưa được bao lâu anh giặc này bị bắt đem xử bêu đầu. Bọn bộ hạ của anh ta cướp được xác mang về rồi cũng bắt ta chôn sống cùng anh giặc ấy luôn. Cũng may có con hổ đói bới mă định ăn thịt, gặp lúc trời vừa tang tảng sáng hổ thấy người đi bộ đông nên sợ bỏ chạy, nhờ thế ta thoát chết.
Ta ngồi than thở một ḿnh: Chẳng biết kiếp trước ta làm tội ǵ mà kiếp này gặp phải nhiều tai họa như vầy? Chết đi sống lại bao lần làm thân nữ nhi thật là tội nghiệp. Những bạn gái khác sống trong cảnh phu tử thực không khác ǵ dưới ách nô lệ; bởi tâm hồn ngu si mê muội, không biết nhận thức cái hạnh phúc trong sáng thanh cao, bước lên con đường chân chính, t́m hiểu chân lư tu hành để thoát khỏi nơi phàm tục đầy đau khổ, đó cũng chỉ v́ nghiệp tham ái bị cái tâm vô minh che tối, khi đă biết nhận thức th́ con người đă bị ngấm ngầm trong đáy, ḷng toan tính những đường nợ duyên chịu chết nơi sào huyệt của dục vọng cám dỗ, v́ thế phải bị ch́m đắm trong biển cả luân hồi.
Lúc ấy ta bỗng sực nhớ trước đây có người họ Thích đă xuất gia tu đạo, hiện nay đă thành Phật, vậy ta nên đến đó để nương thân hầu thoát khỏi sự khổ. Nghĩ xong ta cố gượng đứng lên bước đi, thân thể ră rời đau đớn, đường xa nhiều hiểm trở, vừa đi vừa hỏi thăm đến rừng Kỳ Đà th́ trời cũng vừa chập tối. Xa xa nh́n thấy đức Như Lai sáng rực như quả núi vàng, oai phong lẫm liệt đầy vẻ từ bi, thực là một đấng siêu phàm xuất tục tế độ nhân thiên. Ta sung sướng quá quỳ xuống đất một ḷng thành kính hướng về Ngài tha thiết ân cần cầu xin Ngài từ bi cứu độ.
Ngài đến tận nơi, lúc đó thân thể ta bị lơa lồ bẩn thỉu ngồi dưới đất, quá hổ thẹn phải lấy tay che vú. Phật sai tôn giả A Nan mang đến cho ta một tấm áo. Sau khi mặc xong ta tới trước đức Phật cúi đầu lễ sát đất tỏ bày những nổi thống khổ vừa qua và cầu xin Ngài cho thọ giới xuất gia tu đạo. Ta được người nhận lời.
Sau khi được thọ giới làm tỷ khưu ni, đức Phật sai tôn giả A Nan đem ta giao cho bà Đại Ái Đạo dạy bảo. Bà dạy cho ta biết về pháp “Tứ Đế” là: khổ, tập, diệt, đạo, vô thường và vô ngă.
Ta chăm chỉ tu hành chẳng bao lâu đă chứng được quả, hiểu biết đời quá khứ và vị lai, thấy những tội phước mà ta đă tạo ra từ đời quá khứ nên nay phải chịu ác báo, quả thực không sai một chút nào!”
- “Kính thưa bà, đời quá khứ bà đă phạm tội ǵ để cho đời này phải bị quả báo như vậy? Xin bà nói cho chúng con được rơ.”
- “Nếu muốn biết, các cô hăy để ư nghe đây.”
- “Dạ, chúng con xin chú ư nghe.”
- “Cách đây đă quá lâu, thuở đó có ông trưởng giả giàu có nhưng không có con. Về sau ông lấy một cô vợ lẻ, v́ có sắc đẹp nên ông yêu mến lắm. Hai người yêu thương khắn khít chẳng bao lâu sinh được một đứa con trai cho nên ông lại càng đầm thấm mặn mà hơn xưa.
Thấy thế bà vợ cả thầm nghĩ: “Công của ta khó nhọc làm ăn chắt bóp mới được giàu có như vầy, nếu sau này con của vợ lẻ nó chiếm hưởng hết thực là uổng công ta vô ích, chi bằng ta giết quách nó đi là yên chuyện.”
Định kế như vậy rồi, bà lấy một cây kim dài chờ lúc vắng người cắm ngập vào giữa đỉnh đầu đứa bé.
Ngày hôm sau, đứa bé chết. Vợ lẻ thương con khóc suốt ngày đêm không ngớt tiếng. Cô thầm nghĩ: “Con ta không ốm đau chi, sao bỗng nhiên lại chết, chắc là chị cả giết nó chứ ǵ?”
Cô vợ lẻ hỏi bà: “Con tôi có tội t́nh ǵ mà chị nỡ giết nó?”
Vợ lớn đáp: “Ô hay! Sao cô nói quàng nói xiên như vậy? Tôi thề rằng: Nếu tôi giết nó th́ đời đời chồng của tôi sẽ bị rắn cắn chết, có con th́ bị nước ngập, hổ tha, lang bắt, c̣n thân tôi sẽ bị chôn sống, và tôi tự ăn thịt con tôi, cha mẹ và cả nhà tôi sẽ bị chết cháy trong đống lửa.”
Các cô nên biết người vợ lớn của ông trưởng giả thuở đó chính là tiền thân của ta, v́ ta không biết tin tội phúc báo ứng, đă ác tâm giết đứa con của người vợ lẻ ngày đó lại thề thốt như vậy cho nên kiếp này phải nhận chịu quả báo đau khổ đúng như lời thề ngày xưa không sai chạy.”
- “Kính thưa bà, nhờ tu công đức ǵ mà kiếp này được gặp Phật và đắc đạo giải thoát, xin bà nói cho chúng con được biết.”
- “Các cô hăy để ư nghe. Đời quá khứ đă xa xưa, ở nước Ba La Nại, có một quả núi lớn gọi là Tiên Sơn, trong núi có nhiều vị Bích Chi phật, thanh văn và ngoại đạo thần tiên.
Khi đó có một vị Duyên Giác vào thành khất thực, được một bà trưởng giả thành tâm hoan hỷ cúng dường. Ngài thọ thực xong bay lên hư không hiện ra các phép thần biến. Thấy thế bà chấp tay hướng lên Ngài và khấn rằng: “Kính lạy đại đức tôn giả, nguyện xin cho con đời sau cũng được đắc đạo như Ngài.”
Các cô nên biết bà trưởng giả ngày đó chính là tiền thân của ta; cũng bởi do ḷng thành kính cúng dường vị thánh tăng và phát nguyện, nên đời này ta được gặp Phật lại lo tinh cần tu tập nên mới đắc được quả vị A La Hán, nhưng ta thường hay bị đau nhói một cái từ đỉnh đầu xuống đến chân, không khác ǵ bị cây kim đâm đau thấu tận xương, cho nên tội báo dù có lâu kiếp đến đâu cũng không thể xóa nḥa được.”
Năm trăm ni cô nghe kể lai lịch kiếp tiền sinh của bà như vậy, trong ḷng run sợ tự quán sát cái căn bản của sự dâm dục ví như đám lửa cháy bừng, tâm tham dục mất hẳn, xem những điều đau khổ của thế gian có khác chi trong chốn lao ngục, trần cấu tự nhiên tiêu hết, tâm ư sáng tỏ hiểu thấu đạo mầu, thân tâm thanh tịnh, nhập định diệt tận, thành ngôi La Hán.
Sau khi xuất định, các cô thưa với bà Vi Diệu rằng: “Thưa bà, chúng con bị triền miên với ḷng dâm dục không gỡ nỗi, hôm nay nhờ ơn bà nên mới được giải thoát.”
Phật khen bà Vi Diệu tỷ khưu ni rằng: “Quư hóa lắm! Bà Vi Diệu thuyết pháp lợi ích cho người đời và cũng cho chính ḿnh. Như thế mới đúng là đệ tử của tam thế chư phật vậy!”
Các cô và tất cả đại chúng cùng nhân dân dự thính ai nấy đều hoan hỷ tạ lễ ra về.
(Trích trong "Truyện cổ tích Phật giáo")