T̀NH ÂN ÁI LÀ GỐC CỦA SỰ SANH TỬ
Bóng hồng vừa gác núi. Chim chóc từng đàn lũ lượt bay về tổ, kêu la rộn rịp. Trên con đường ṃn khúc khuỷu, các bác tiều phu vội vă cất gánh củi lên vai trở về làng mạc. Tiếng náo động vắng dần. Quang cảnh rừng rú mỗi lúc càng tĩnh mịch.
Thỉnh thoảng một vài tiếng chuông chùa ngân nga từ xa vọng lại, dường như để thúc hối những người c̣n chậm bước chưa ra khỏi cảnh hoang liêu ghê rợn của núi rừng. Một vài tiếng hú kêu vang và sâu tận trong hốc núi càng làm cho những kẻ lạc loài khiếp đảm. Các loài thú dữ đă bắt đầu cuộc săn mồi thường bữa, chốc chốc điểm lên những tiếng rống ghê người của chúa tể sơn lâm.
Từ trong thảo am bên mé nói, một vị thiền sư lưng mang dây bố, tay chống gậy tre, lần bước trên con đường ṃn, tiến dần về phía xóm nhà cạnh mé rừng. Trời vừa sắp tối, vị thiền sư đến nơi và đi ngay vào cổng, t́m lại nhà hai vợ chồng vị cư sĩ đă thọ giáo với ngài. Sau những lời chào hỏi, hai vợ chồng vị cư sĩ trải chiếu hoa mời ngài an toạ. Trà nước xong, thiền sư liền bảo: “Từ ngày hai ông bà đă thọ giáo theo Phật đến giờ, tôi thường tới lui để thúc nhắc. Độ này việc tu niệm của ông bà được khá lắm, thật tôi rất lấy làm vui mừng. Song sự đời có hiệp phải có tan, hôm nay tôi đến đây để thăm và cũng để tỏ ḷng từ giă hai ông bà. Ngày mai này tôi sẽ lên đường đặng đi giáo hoá một nơi khác. Có lẽ cách nhau lâu, v́ vậy tôi không dám hẹn ngày tái ngộ. Trước khi lên đường, tôi xin dặn lại ít lời rất thiết, có thể là châm ngôn tu tập hằng ngày. Hai ông bà phải cố gắng niệm Phật đừng để lăng quên, nếu chẳng may có gặp việc ǵ xảy ra chênh mếch trong gia đ́nh, ngoài xă hội, nên kiên nhẫn bỏ qua, tự an ủi lấy ḷng. Giả như một trong hai người lâm bịnh nặng sắp đến giờ hấp hối, người mạnh cần nhất phải cho tĩnh tâm, sửa sang Phật tượng, hộ niệm cho nhau đến phút cuối cùng; đừng nên than khóc, van kêu, làm cho người chết phải bối rối, loạn niệm, khó được văng sanh. Đây là một việc khó, mà nhiều người tu hành đă vấp phải. Nên tôi căn dặn hai ông bà hăy ghi nhớ. Được vậy, dù tôi ở cách xa, vẫn yên hóa đạo”.
Dặn ḍ, chỉ bảo đâu đó xong xuôi, rạng ngày vị thiền sư lên đường…
Ngày tháng qua mau, phút chốc đă được hai thu, nhờ y theo lời dạy của vị thiền sư mà thời gian qua, hai vợ chồng vị cư sĩ ăn ở với nhau rất thuận ḥa, hằng ngày làm phước, bố thí tụng kinh niệm Phật chuyên cần, lối xóm nhiều người cảm mến.
Một hôm người chồng bị chứng thương hàn đau nặng. Người vợ chạy thuốc t́m thầy đă hết hơi mà bịnh đâu vẫn c̣n nguyên đấy. Cuối cùng, có một vị danh y đại tài đă được mời đến do công lao của người anh họ chẳng ngại xa xôi rước về. Sau khi bắt mạch xong, vị danh y bảo: “Bệnh này không qua khỏi ngày nay, v́ mạch đă hết. Vậy bà đừng nên chạy chữa làm ǵ nữa cho tốn công hao của, hăy lo liệu những vật dưỡng già mà thôi”.
Người vợ lúc bấy giờ đă tuyệt vọng, tâm thần bà rối loạn, quên hẳn lời dặn bảo của vị thiền sư, người chồng cứ nằm mê man măi. Trong t́nh cảnh này, v́ thương chồng, v́ tủi phận, người vợ chỉ có nước gục mặt bên chồng khóc kể liên miên. Măi đến khi người chồng mở đôi mắt thất thần nh́n vợ lần cuối cùng, mà người vợ c̣n ghé mặt sát mặt chồng nức nở van kêu: “Ḿnh ơi! Ḿnh nỡ nào chết đi để một ḿnh tôi ở lại sống cô độc lẻ loi; hồi nào khổ sở có nhau, vui buồn cùng chịu, ngày nay ḿnh bỏ tôi ḿnh đi một ḿnh! Ḿnh ơi!”.
Tội nghiệp người chồng v́ nghe lời lẽ quá bi ai của vợ, cảm t́nh ân ái bất giác nổi lên, nh́n vợ mà hai hàng lệ thắm tuôn ra, nghẹn thở… rồi… trút linh hồn.
Thần thức ông xuất ra nơi mắt. Người vợ v́ gục mặt vào mặt chồng mà khóc, nên thần thức chui ngay vào lỗ mũi vợ, hóa thành một con sâu.
Chồng mất rồi, vợ lo tṛn bổn phận, chôn cất xong xuôi, đám ma cũng khá lớn, những ơn nghĩa lối xóm cũng lo tṛn.
Đến khi bà con ai về nhà nấy, bấy giờ bốn bề lặng ngắt, người vợ v́ thương chồng bạc phận xét nỗi cô đơn hiu quạnh, lại thêm lỗ mũi mỗi ngày một lớn và đau nhức vô cùng. Nàng cứ ngày đêm kêu gào than khóc, làm cho những kẻ ở gần, ai cũng phải động ḷng thương xót kẻ xấu duyên bạc phận.
Một hôm, vị thiền sư trở lại và ghé thăm. Nàng vừa thấy bóng ngài đă hối hả chạy ra khóc than, kể lể…
Vị thiền sư ôn tồn bảo: “Bà hăy nín, sống chết là lẽ thường, hễ có sanh là có tử. Người tu hành khi bỏ được thân khổ này như quẳng được cái gánh nặng, bà nên mừng giùm chớ sao lại khóc? Bà c̣n than khóc thế là bà chưa hiểu đạo. Xin khuyên bà hăy nghe tôi, có thương nhớ nên để ḷng, lo tu hành cho khuây lăng, nếu c̣n nặng ḷng ái ân th́ kiếp sau lại gặp nhau nữa, vay trả, trả vay thành một chuỗi oan gia vô cùng tận”.
Sau khi nghe vị thiền sư khuyên bảo, như giải được sự đau buồn, nàng liền sửa lại mái tóc, rồi t́nh cờ khịt mũi mạnh văng ra một con sâu khá lớn.
Thiền sư cả cười bảo: “Ở đời ít ai có nghĩa hơn bà, ai đời thương chồng mà khóc đến có sâu trong lỗ mũi”.
Nàng thẹn quá, toan lấy chân dậm chết con sâu. Vị thiền sư vội vàng khoát tay bảo:
- “Đừng, bà đừng nên làm thế, v́ con sâu ấy là chồng bà vậy”.
Nàng lạ lùng hỏi:
- “Bạch thầy: Chồng tôi suốt đời niệm Phật, làm phước, tại sao chết lại sanh vào loài sâu bọ như thế?”.
Thiền sư bảo:
- “Bà đă quên lời tôi dặn, khi chồng bà chết không lo tụng kinh niệm Phật và khuyên bảo chồng bà khởi chánh niệm, bà lại c̣n đem t́nh ân ái kể lể khóc than, nên chồng bà khi sắp mất, bị ḷng thương vợ, nặng t́nh ân ái mà lăng quên chánh niệm. V́ vậy nên thần thức luyến ái không thể vượt lên cao, mà phải chui vào mũi bà thành sâu bọ. Than ôi! Uổng một kẻ tu hành, đă mong thoát kiếp luân hồi lại c̣n bị ái ân cột chặt. Thật có khác nào con c̣ muốn cất cánh bay cao để thoát ngoài ḍ, bẫy; nhưng khốn nỗi nó có bị sợi dây vô t́nh cột chặt vào chân. Thế có tội nghiệp không?”
Thiền sư lại đến gần con sâu khẽ bảo: “Ngươi trước cũng nghe lời ta chăm chỉ tu hành lẽ ra thời đă được công đức lành mà sanh thiên hay văng sanh Cực Lạc, song v́ t́nh ân ái của vợ chồng ngươi có c̣n sâu thẳm ngàn trùng, thành ra khi trút hơi cuối cùng mà c̣n gây nghiệp chướng nặng nề phải thành loài sâu bọ, thật đáng thương thay!”.
Con sâu nằm im từ năy giờ, dường như nó cũng tự biết hổ thẹn ăn năn. Thiền sư chú nguyện cho và nhờ công đức lành đă tạo từ trước, nên con sâu quằn quại một lúc rồi chết, thần thức lại sanh vào cơi người. Người vợ đă tự hối và phát nguyện tu hành, niệm Phật, tŕ chí không thối lui, kết quả bà được văng sanh.
Người ta cũng không phải chỉ có một đời sống ngắn ngủi
mở đầu trên cái nôi và chấm hết trên cái mồ. Lọt ḷng và nhắm mắt chỉ là b́nh
minh và đêm tối của một thời gian lặng lẽ trôi, không bao giờ tạm ngừng, không
có đầu, không có đuôi.
_________________
Tội tùng tâm khởi đem tâm sám
Tâm nhược diệt thời tội diệt vong
Tội vong tâm diệt lưỡng câu không
Thị đắc danh vi chơn sám hối