|
Thuật xử thế người xưa |
|
Ngô Nguyên Phi |
|
Quỷ Cốc
Thử Tài Học Tṛ |
Quỷ
Cốc Tôn sư có hai học tṛ xuất sắc là Tôn Tẩn và Bàng Quyên. Một hôm Quỷ Cốc
muốn thử tài học tṛ bèn kêu họ lại, bảo:
- Ta ngồi trong động, tṛ nào có thể mời ta ra ngoài được?
Bàng Quyên vội vàng giành mời trước, nói:
- Bạch Tôn sư, ngoài cửa động có rồng chầu phượng múa rất đẹp!
Quỷ Cốc nói:
- Hôm nay hung nhật, làm ǵ có việc đó?
Bàng Quyên lại nói:
- Có Bạch Hạc Đồng Tử mời thầy đi đánh cờ.
Quỷ Cốc lắc đầu, nói:
- Hôm qua ta đă chơi cờ với họ rồi.
Bàng Quyên trân tráo:
- Nếu thầy không ra th́ con nổi lửa đốt động!
Quỷ Cốc mỉm cười.
Đến lượt Tôn Tẫn mời. Tôn Tẩn thành kính thưa:
- Đệ tử không thể mời thầy từ trong ra ngoài được. Nhưng nếu thầy ở ngoài
động đệ tử có cách mời thầy vào trong được.
Quỷ Cốc lấy làm lạ bèn truyền đem ghế ra ngoài ngồi, cốt xem Tôn Tẫn sẽ
mời bằng cách nào.
Khi Tôn Sư an tọa, Tôn Tử vội quỳ xuống:
- Vậy đệ tử mời thầy ra ngoài được rồi!
Quỷ Cốc phục cái trí của Tôn Tẫn.
Lời bàn:
Hai lần Bàng Quyên mời Quỷ Cốc là hai lần lừa gạt một cách lộ liễu thấp
kém. Giả sử có rồng chầu phượng múa, hoặc có Bạch Hạc Đồng Tử ở ngoài động, Quỷ
Cốc vẫn không ra th́ sao? Đến lần thứ ba, Bàng Quyên không cần mời nữa, bèn dùng
cái kế "đốt động", Quyên bộc lộ hết cái ác tâm của ḿnh. Quả thật, ngày sau do
ghét Tôn Tẫn, Quyên đă đục lấy bánh xương chè của Tôn Tẫn. Quyên đă lừa thầy hại
bạn.
Tôn Tẫn không nghĩ đến đến chuyện xa vời, chỉ lấy sự thật làm kế (v́ không
kế nào hay bằng sự thật, không có bí mật nào kín bằng công khai). Bậc Tôn sư như
Quỷ Cốc cũng phải mắc mẹo này.
Tôn Tẫn ngày sau làm quân sư cho Tề hai lần đánh bại quân Ngụy do Bàng
Quyên chỉ huy. Cuối cùng Bàng Quyên tự sát ở Mă Lăng. Qua cuộc thử trí trên đây,
ta có thể đoán được tâm hồn của mỗi người.
|
