QUAN
ÂM THỊ KÍNH
Ngày
xửa ngày xưa, có một người trải qua
nhiều kiếp, kiếp nào từ bé đến
lớn cũng giữ ḿnh đức hạnh và thành
bậc chân tu. Cứ luân hồi chuyển kiếp như
vậy liên tiếp đến chín lần, nhưng chưa
kiếp nào đặng thành Phật.
Đến kiếp thứ 10, người này được
thác sanh ở nước Cao Ly làm con gái một nhà
họ Măng, có tên là Thị Kính. Nàng có vẻ người
đầy đặn, mặt mũi dễ coi, tính t́nh
điềm đạm. Lớn lên, nàng thờ cha
mẹ hết ḷng, việc nhà việc cửa chăm
lo rất đảm. Khi đến tuổi lấy
chồng, nàng được bố mẹ gả cho
một anh chàng học tṛ họ Sùng tên là Thiện
Sỹ. Cũng giống như nhà vợ, bên nhà
chồng cũng chẳng khá giả ǵ. Thấy
chồng chăm học, không chơi bời, Thị Kính
không ao ước ǵ hơn, nàng càng ra công tần
tảo cho chồng dốc ḷng nấu sử sôi kinh.
Một
đêm, bên cạnh án thư, Thiện Sỹ ngồi
đọc sách, Thị Kính cũng ngồi may một
bên, hai người chung nhau một ngọn đèn
dầu. Chồng học măi thấy mệt mỏi, bèn
ngả lưng xuống giường, kê đầu lên
đầu gối vợ chuyện tṛ một chốc
rồi thiu thiu ngủ. Thị Kính cố giữ yên
lặng cho chồng yên giấc. Nàng có th́ giờ
ngắm kỹ khuôn mặt tuấn tú của
chồng. Bỗng nàng nhận ra ở cằm
chồng có một sợi râu mọc ngược. -
“Ồ, sao lại có sợi râu xấu xí thế này,
người ta bảo râu mọc ngược là tướng
bạc ác. Ta phải lén nhổ đi cho chàng mới
được!”
Nghĩ
vậy, sẵn con dao nhíp trong thúng khảo đựng
đồ may, Thị Kính liền cầm lấy
mở ra định nhổ sợi râu, không ngờ lưỡi
dao sáng loáng vừa đưa đến gần th́
Thiện Sỹ cũng vừa chợt tỉnh, trông
thấy vợ tay cầm dao chĩa vào mặt trong lúc
ḿnh chợt ngủ quên, Thiện Sỹ nghĩ ngay
đến chuyện đen tối, liền vùng
dậy nắm cổ tay và la lên: “Chết thật!
Nàng định cầm dao giết ta lúc đang
ngủ ư?”
Thị
Kính đáp: -“Không phải đâu. Thấy chàng có
sợi râu mọc ngược, thiếp định tâm
lén nhổ nó đi kẻo trông xấu xí lắm!”
Nhưng trong cơn nghi ngờ và hoảng hốt,
chồng nhất định không tin như vậy.
–“Thôi thôi! Đừng khéo chống chế. Làm sao có
chuyện nhổ râu khi ta đang ngủ. Muốn
nhổ th́ đợi ta tỉnh dậy, hoặc ban ngày
ban mặt có hay không?”.
Giữa
lúc ấy, người mẹ Thiện Sỹ nằm
ở buồng bên cạnh nghe căi nhau cũng xô
cửa bước ra. Vừa nghe con trai kể lại
chuyện, bà đă mồm loa mép giải: -“Trời
ơi! Con này to gan thực! Dám đang tay làm những
việc tày trời, may mà con ta trở dậy
kịp, không th́ c̣n ǵ tánh mạng”.
Thị
Kính nước mắt giàn giụa cố gắng phân
trần: -“Mẹ nghĩ xem, con có thù vơ oán
chạ ǵ mà phải làm như vậy. Chẳng qua
con muốn làm cho chồng đẹp mặt...”
–“Rơ
ràng mày định tâm giết chồng, bị
bắt hai năm rơ mười mà c̣n chối leo
lẻo”.
Người
mẹ Thiện Sỹ chẳng ưa ǵ nàng dâu nên
một mực đổ riết. Thị Kính thấy
giăi bày măi không ăn thua, nên ngồi xuống cúi
đầu nức nở. Câu chuyện từ bé xé ra
to. Cuối cùng gia đ́nh họ Sùng không muốn con
cháu có ṇi ác nghiệt, nên Thị Kính bị đuổi
về nhà bố mẹ đẻ.
Buồn
chán cho số phận éo le, một hôm nàng cải
trang thành một chàng trai, nhân đêm tối bỏ
nhà, khăn gói ra đi. Nàng đi đi măi, cố t́m
trú ngụ một nơi cho thật xa quê hương
để xóa bỏ những kư ức đau xót. Sau
cùng đến một tỉnh khác, ở đây có
chùa Vân, nàng t́m đến xin cạo đầu quy
y. Sư cụ không biết là gái bèn nhận cho làm
tiểu, đặt là Kính Tâm. Sự đời
đă tắt lửa ḷng, từ đây nàng yên tâm
bạn cùng kinh kệ.
Nhưng
tu hành ở chùa Vân chưa được bao lâu th́
một việc mới lại xảy đến
với nàng. Tuy ăn mặc nâu ṣng, nhưng vẻ
mặt của chú tiểu mới đă làm cho
nhiều trái tim của các cô gái làng thổn
thức. Trong làng có Thị Mầu, con gái của
một phú ông, những ngày lễ chùa thấy
tiểu Kính Tâm th́ đem ḷng yêu trộm nhớ
thầm. Hai ba phen bị khước từ, Thị
Mầu càng si mê càng cố t́m cách quyến rũ.
Sau đó, tuy cá chẳng cắn câu, nàng vẫn không
sao quên được chú tiểu. Quen thói trăng
hoa, Thị Mầu bèn tư thông với một người
đầy tớ trai trong nhà. Qua nhiều phen đi
lại, không ngờ bụng ngày một lớn.
Bị làng phạt vạ, cô gái nghĩ rằng
nếu thú thật th́ chẳng hay ho ǵ bèn đổ
riết cho tiểu Kính Tâm. V́ thế tiểu Kính Tâm
cũng bị làng đ̣i đến khảo tra. Nhưng
dù bị đánh tơi tả, nàng cũng không dám
nhận liều cũng như không để lộ ḿnh
là gái. Sư cụ chùa Vân thấy tiểu bị
đ̣n đau th́ thương t́nh kêu xin với làng
nộp vạ, bảo lănh cho tiểu được
tha về. Nhưng sợ miệng thế gian mai
mỉa ô danh chốn thiền môn, nên sư bắt
tiểu phải chụm môt cái lều cư ngụ
ở phía ngoài cổng chùa. Nàng cam tâm nhận
sự hành hạ này, cắn răng không hề van
xin hay than thở.
Thị
Mầu sau đó sinh được một trai. Đă trót
đổ vấy cho tiểu Kính Tâm, nên nàng lại
đem đứa con bỏ ở cửa tam quan. Kính Tâm
lại thêm một phen bối rối. Nhận lấy
đứa bé th́ không khác ǵ một hành động
thú tội, mà không nhận th́ làm ngơ sao đành
trước một đứa bé vô tội thế
kia. Nhưng những tràng khóa oa oa của đứa
trẻ sơ sinh đă khiến nàng mất hết
ngại ngần. Lập tức nàng bế đứa
bé vào lều chăm sóc, và từ đó ngày ngày
một công việc mới choán hết th́ giờ và
tâm trí của nàng, nàng phải bế nó đi xin
sữa ở đầu làng cuối xóm. Mặc cho dân
làng kẻ cười người chê đến rát
cả mặt, nàng vẫn âm thầm chịu đựng,
tuyệt không có lấy một lời oán thán.
Cứ
như thế sau sáu năm, nàng trông nom con người
như con đẻ. Trong khi đứa bé ngày một
sởn sơ khôn lớn, th́ sức nàng trái lại
ngày một mỏi ṃn kiệt quệ. Một hôm
biết ḿnh không thể sống được
nữa, tiểu Kính Tâm bèn viết một phong thư
để lại cho bố mẹ đẻ, trong
đó nàng thuật lại đầu đuôi nỗi
ḿnh nhẫn nhục bấy chầy. Lại dặn ḍ
đứa bé sau khi ḿnh chết đi th́ trao thư
lại cho Sư cụ trên chùa.
Khi
khâm liệm, mọi người mới hay tiểu Kính
Tâm là đàn bà, và ai nấy đều nhận
thấy rằng sự chịu đựng của nàng
từ bấy đến nay quả là cùng cực. Để
tỏ ḷng hối hận, sư cụ chùa Vân bèn cho
lập một đàn chay cầu cho nàng được
siêu sanh tịnh độ. Dân làng c̣n bắt Thị
Mầu phải để tang và bắt phải
trả mọi chi phí ma chay. Hôm cử hành đàn
chay, th́ trên trời, giữa một đám mây năm
sắc, Đức Phật Thiên Tôn hiện ra phán
truyền cho Kính Tâm thành Phật Quan Âm.
Ngày
nay, để chỉ cho mối oan to lớn, người
ta thường bảo : “Oan
Thị Kính” là từ truyện này mà ra.
Nguyễn
Đỗng Chi
(Truyện
cổ Việt Nam tập VI)
“Ai
nhẫn được những điều khó
nhẫn,
Làm
được những giới hạnh khó làm,
Người
đó chắc chắn được thành Đạo
quả”. |