Bố thí bất nghịch ư
(Trích trong "Truyện cổ Phật giáo")
Thuở xưa, có một nước hiệu là Diệp Ba, vua tên là Thi Tí, lấy phép chơn chánh trị v́, chẳng hề làm tổn lê dân. Vua có 4.000 quan thượng thơ, 500 thớt voi bạch, cai quản 60 tiểu bang và 800 thôn xă. Vua tuy có hai muôn vương phi mỹ nữ, song không có bà nào có con. Ngài khẩn cầu chư Thánh chúng, Thần núi, Thần nước.
May thay! Một bà bỗng có thai.
Thiên tử bổn thân săn sóc chánh cung rất chu đáo. Ngài lại ra lệnh lo nào nệm thúy gối loan cho bà an nghỉ, nào món ăn cho mỹ vị, thức uống cho tinh khiết đặng bà dùng. Sau chín tháng đến ngày măn nguyệt khai hoa, bà sanh đặng một hoàng nam đặt tên là Tu Đại Noa. Hay tin này, cả thảy quư phi trong cung điện đều hớn hở vui mừng.
Thời gian qua, Thái tử Tu Đại Noa đă được 16 tuổi. Ngoài văn vơ kiêm toàn, lại thêm lễ nhạc cung đàn cũng là tột chúng. Ngài phụng kính Hoàng-phụ và Mẫu-hậu chẳng khác chi như thánh. Vua cha lại dựng riêng cho Hoàng-tử một đài các nguy nga rực rỡ. Tuy trẻ tuổi, song Đông cung lại quư sự phước thiện, bố thí cho nhân loại, thượng cầm hạ thú. Ư Ngài chỉ muốn cho tất cả chúng sanh được an vui tự tại.
Khi đến tuổi trưởng thành, vua cha đính hôn cho Ngài với nàng Mạn Trà, con một vị Thiên tử. Công chúa sắc đẹp tuyệt trần và đức hạnh không ai sánh kịp.
Ngày tháng qua, vợ Đông cung sinh được một trai, gái. Thuở ấy Hoàng tử nhớ pháp bố thí Ba La Mật. Ngài xin phép vua cha dạo chơi và xem cảnh vật, Ngài thấy những người nghèo, đui, điếc, câm, đi dọc đường, trong ḷng ưu ái, không hân hoan chút nào. Vua cha hỏi, Đông cung nói: “Tâu Hoàng phụ, con ra thành thấy người nghèo, điếc, đui, câm; con động mối từ tâm, xót ḷng trắc ẩn. Con muốn tâu Hoàng phụ biết ư muốn của con, song con c̣n ngần ngại e Hoàng phụ không nhận lời”.
Hoàng thượng nói: “Con muốn điều ǵ, cha cũng hoan hỷ ban cho như ư”. Đông cung nói: “Con muốn lấy tất cả trong kho tàng của Hoàng phụ, đem bố thí cho mọi người, bất luận ai xin vật chi th́ con cho vật ấy”, Hoàng phụ đáp: “Hay thay con cứ thi hành theo bổn nguyện, cha không cấm cản”.
Đông cung xin các quan hầu cận đem đồ châu báu ra bày biện nơi bốn cửa thành và ngoài chợ đặng bố thí cho tất cả nhân loại. Tám phương trời đất đều hay việc lành của Hoàng tử. Bốn hướng xa xôi ngàn dặm, đua nhau lặn suối trèo non, đến chịu thọ thí. Người đói rách, Hoàng tử cho ăn mặc, kẻ xin bạc vàng châu báu, Hoàng tử lại cấp cho, ai ai cũng được ḷng hả dạ.
Thời ấy có một ông vua nghịch sanh ḷng nham hiểm, hay tin Hoàng tử bố thí bất luận là ai cùng vật ǵ, mới hội các đ́nh thần và các vị Bà La Môn trong nước bàn bạc rằng: “Ta nghe vua nước Diệp Ba có một thớt tượng bạch, tên là Tu Đàn Diên chạy bay được trên liên hoa. Voi ấy đă dơng mănh lại mạo hiểm trong việc chiến tranh, trăm trận trăm thắng, chả biết chư khanh có ai chịu đi xin voi ấy chăng?”. Các quan văn vơ lắc đầu trương mắt nh́n nhau; song trong hàng Bà La Môn có tám ông tâu rằng: “Chúng tôi nguyện làm như ư, cúi xin Hoàng thượng ban cho chúng tôi ít đồ hành lư”. Vua dạy cấp đồ đi đường và nói rằng: “Ta rất tin cậy các ngươi, nếu các ngươi xin được voi ấy, ta sẽ trọng thưởng”.
Tám ông Bà La Môn tay cầm tích trượng lên đường, khi lên thác khi xuống ghềnh, lần hồi đă tới nước Diệp Ba. Chúng hỏi thăm đến trước cửa đền Hoàng tử, thảy đều chống gậy kim cương, chân đứng chân treo, day mặt vô cửa. Người giữ cửa vào báo cho Đông cung, Ngài liền ra thi lễ một cách tôn trọng, chẳng khác chi nghĩa cha con. Đoạn thái tử hỏi: “Bạch quư Ngài, quư Ngài ở đâu đến đây? Đi đường sá xa xôi có cực khổ chăng? Cảm phiền quư Ngài cho tôi biết có việc chi quan hệ mà phải chịu nhọc nhằn treo chân như thế này?”. Tám vị Bà La Môn đáp: “Thưa Hoàng tử Đông cung, chúng tôi mạn nghe Đông cung mở đường phước thiện, bố thí bất luận là ai cùng bất cứ của cải ǵ, nên danh thơm của Ngài truyền khắp tám phương, công đức của Ngài quả thật vô lượng vô biên, xa gần đều chúc tụng, không c̣n một ai không biết. Chúng bần đạo lấy đó tin chắc chắn như lời. Thưa Hoàng tử Đông cung, thật Ngài là con cơi thượng thiên, thế th́ lời nói Ngài c̣n hơn kim thạch. Vậy nếu Ngài thành tâm bố thí, chúng bần đạo xin Ngài hoan hỷ cho chúng tôi bạch tượng bay trên liên hoa”.
Đông cung liền đến chuồng ngựa dắt ra một con voi bạch song các vị Bà La Môn lại nói: “Thưa Hoàng tử Đông cung, không phải thớt voi này, chúng tôi xin đây là xin bạch tượng chạy được trên hoa sen, tên nó là Tu Đà Diên”. Hoàng tử đáp: “Cha tôi thương mến voi ấy lắm, chẳng khác chi tôi, tôi không thể tự quyền cho các Ngài. Nếu tôi cho th́ cha tôi hết thương tưởng tôi, lại c̣n đuổi tôi ra khỏi nước nữa”. Nhưng Đông cung lại nghĩ rằng: “Trước kia ta đă lập trọng nguyện Bố Thí Bất Nghịch Ư, nếu ta từ chối th́ ta tự bác đại nguyện của ta, ta nên cho voi ấy mới có thể đạt được pháp Ba La Mật”. Đông cung không c̣n ngần ngại nói: “Bạch quư Ngài, tôi không dám làm quư Ngài bận ḷng v́ một sự nhỏ nhen đó” Hoàng tử dạy tùy tùng thắng bành vàng và dắt tượng ra tức tốc. tay trái Ngài bưng nước rửa tay cho các vị Bà La Môn, tay mặt dắt voi trao cho quư khách. Vừa được voi bạch, tám ông Bà La Môn liền ca tụng “Bồ đề tâm” và cảm tạ Đông cung, lộ vẻ hân hoan, và vội vă lên đường. Đông cung lại c̣n nói vói: “Xin quư Ngài hăy đi cho chóng, kẻ Hoàng phụ tôi biết lại cho người theo bắt voi”. Trong nháy mắt, tám ông Bà La Môn biệt dạng.
Vừa nghe Hoàng tử cho kẻ nghịch tượng báu, các quan văn vơ đều sững sốt, lo sợ rằng: “Nước ta nhờ có voi ấy mà dẹp nạn can qua”.Quần thần liền vào tâu với vua: “Muôn tâu bệ hạ, Đông cung đă đem voi báu mà cho kẻ thù nhà, Bệ hạ dựng nên bờ cơi cũng nhờ có voi ấy oai phong lẫm liệt, một ḿnh có thể chống cự 60 thớt voi khác như chơi; nay Đông cung lại cho kẻ nghịch, chúng hạ thần cho đó là điềm mất nước. Chúng tôi tâm hồn rối loạn, cúi xin Hoàng thượng định đoạt. Bố thí bất nghịch ư của Đông cung theo thiên kiến của chúng tôi th́ chẳng kíp th́ chầy, Hoàng tử chẳng những vét sạch cả của cải trong kho tàng mà thôi, lại chúng tôi sợ e Ngài c̣n cho cả nước và vợ con Ngài nữa”.
Vua nghe tâu không bằng ḷng, liền cho đ̣i một vị Đại thượng thơ đến hỏi: “Khanh cho Trẫm biết có phải Thái tử bắt bạch tượng cho kẻ nghịch chăng?”.
Muôn tâu Bệ hạ quả thật như lời.
Vua hội nghị tất cả đ́nh thần để thẩm án Đông cung. Một quan thượng thơ tâu: “Kẻ nào vào chuồng tượng th́ chặt chân, kẻ nào dắt tượng th́ cắt tay, kẻ nào thấy dắt tượng th́ móc mắt”. Một quan thượng thơ khác lại tâu: “Xin Hoàng thượng cho công án tử h́nh cho cả thảy thủ phạm và đồng lơa”. Thấy quần thần phân vân và ư kiến không đồng, Vua lại thêm tha thiết và phán với triều đ́nh: “Con Trẫm chẳng những ham tu tuệ mà thôi, lại c̣n mộ đường phước thiện. Đối với mấy điều ấy Trẫm không thể ngăn cản, huống chi nay Trẫm nỡ đành bắt buộc hành h́nh cùng hạ ngục”. Một vị Đại Thượng thơ bác bẻ ư kiến cả thảy triều đ́nh, rồi quỳ xuống tâu: “Theo thiển kiến của tôi, Ngài nên đuổi Thái tử ra khỏi nước và đày người ở chốn lâm sơn 12 năm ḥng người ăn năn hối ngộ”.
Vua theo ư kiến ấy, dạy đ̣i Đông cung vào hỏi: “Có phải ngươi bắt bạch tượng cho kẻ nghịch chăng?”
- Muôn tâu Hoàng phụ, quả thật vậy.
Vua lại hỏi: “Sao ngươi lại dám bắt bạch tượng cho kẻ nghịch mà không tŕnh cho ta hay trước ?”
- Thưa Hoàng phụ, trước kia Hoàng phụ cho phép con bố thí như ư mà không ngăn cấm một việc chi. Bởi thế nên con không tâu lại với Hoàng phụ việc con làm phước.
Thánh Hoàng nói: “Lệnh ta ban thuộc về ngọc ngà châu báu, chớ không can hệ với tượng bạch”.
Thái tử đáp: “Muôn tâu Hoàng phụ, các vật ấy đều là của cải của Hoàng phụ tất cả, con không ngờ phải ngoại trừ tượng bạch”. Hoàng thượng phán: “Ngươi phải tức tốc ra khỏi nước này, ta đày ngươi tại núi Đàn Đặc 12 năm.
Thái tử tâu: “Con không cải lệnh Hoàng phụ, song con xin Hoàng phụ cho phép con ở lại thêm bảy ngày đặng bố thí thêm cho măn nguyện”.
Thiên tử phán: “Ta dạy ngươi cũng v́ sự bố thí của ngươi thái quá, chẳng những làm tiêu tan kho báu của ta, lại làm cho nước mất một linh vật. Ngươi không được ở lại đây thêm bảy ngày, hăy ra khỏi nước bây giờ, ta không cho phép đâu”.
Thái tử tâu: “Con không dám trái lệnh Hoàng phụ, nhưng v́ con c̣n chút ít của cải riêng, muốn đem bố thí cho trọn vẹn chớ con không dám đá động đến kho tàng của nước nữa…”
Hai muôn cung phi đồng xin vua để cho Hoàng tử ở lại bảy ngày rồi sẽ đày đi cũng chẳng muộn.
Vua nhận lời.
Thái tử dạy cho gia dịch truyền cho thập phương hay: ai muốn của cải, th́ đến Ngài cung cấp cho.
Nhân dân ở bốn phương trời nghe đồn đều tới cửa đền; Hoàng tử rất ân cần thiết đăi thức ăn uống, chăm nom phân phát của cải, mọi người đều được vui vẻ. Trong bảy ngày, bố thí hết của cải. Người hàn vi trở nên phú quí; cả muôn người đều nhờ đó được no ấm hân hoan.
Đông cung vào từ tạ Công chúa Mạn Trà và nói rằng: “V́ tôi bố thí thái quá, đă vét sạch kho tàng lại c̣n cho kẻ nghịch tượng bạch kỳ tài, nên Hoàng phụ và triều đ́nh đày tôi 12 năm lên núi Đàn Đặc”.
Bà Mạn Trà nói: “Muốn nước thạnh nhà an, tôi xin cầu chúc Đức Thánh hoàng, các thượng quan cùng quân nhân lớn nhỏ trong nước, thảy đều được giàu sang, an vui vĩnh viễn. C̣n tôi th́ nguyện theo cùng Thái tử vào chốn thâm sơn mà tu hành pháp Bát nhă”.
Đông cung nói: “Người nam tử ở núi non hiểm địa c̣n khó giữ được b́nh tĩnh với cọp hùm cùng các loài thú dữ khác; Vương phi đă quen thanh nhàn, làm sao chịu nổi với cảnh khó khăn và đời vô vị. Công chúa ở th́ đài các nguy nga, mặc ṛng tơ lụa, nghỉ toàn nệm gối, ăn uống tinh đồ mỹ vị; c̣n trên sơn lâm, nghỉ toàn màn trời chiếu đất, nệm gối bằng cỏ rơm, thức ăn toàn là hoa quả. Lại thêm mưa, gió, sấm sét, sương, tuyết làm cho vỡ mặt kinh tâm. Khi lạnh th́ lạnh thấu xương, khi nóng th́ nóng phỏng trán. Nơi cây cối không bề nương dựa, dưới đất th́ cỏ gai, đá sỏi cùng loài sâu bọ độc địa, làm sao Vương phi lại chịu nổi cảnh Khổ ấy?”
Bà Mạn Trà đáp: “Nếu thiếp xa cách Hoàng tử th́ cần ǵ nệm thúy gối loan, sơn hào hải vị. Hôm nay đứng trước hoàn cảnh này th́ lẽ đương nhiên chàng đâu thiếp đó cho trọn đạo vợ chồng. Nước lấy cờ làm biểu hiệu, khói th́ có lửa, vợ th́ có chồng. Thiếp chỉ biết gởi thân cho lang quân, mặc dầu mưa tối nắng chiều. Thiếp tưởng: lang quân chẳng khác chi thần thức của thiếp, nếu thần thức xa ĺa th́ thân kia tan ră. Vả lại lúc lang quân lập đàn bố thí, thiếp cũng dự vào, khi lang quân ĺa quê hương nếu có người đến xin thọ thí, Thiếp biết nói làm sao với họ? Lúc thiếp nghe ai khẩn cầu với thí chủ, thiếp quá cảm động có thể chết đặng vậy”.
Đông cung nói: “Tôi mở đường bố thí, không từ chối một ai, nếu có người đến xin hai con, tôi rất hoan hỷ nhận lời. Khi ấy Công chúa không vui ḷng hưởng ứng, có phải làm rối loạn tâm từ thiện của tôi không? Tốt hơn là Công chúa đừng theo tôi làm chi”.
Mạn Trà đáp: “Hoàng tử chớ có lo xa, tôi xin tán thành mọi việc phước thiện. Lang quân ôi! “Trong trời đất không c̣n ai nhân đức hơn lang quân!”
Đông cung nói: “Nếu quả Vương Phi đồng t́nh th́ không ǵ quư hóa bằng!”.
Đông cung dắt vợ con vào viếng mẹ và từ giả lên đường. Thái tử thưa: “Cúi xin Mẫu hậu hăy năng nhắc nhở Thánh hoàng; lấy luật chân chánh trị nước chăn dân, chớ để tà đạo sang nhập nước nhà”.
Nghe lời Đông cung, Hoàng hậu bồi hồi cảm động âu sầu. Bà nói giữa cung phi: “Ta đem thân cứng cỏi như sắc đá, lấy ḷng bền bỉ hơn gang thép mà pḥ Hoàng thượng không chút chi lỗi lầm. Nay ta có một mụn con vỏn vẹn, nó lại bỏ ta mà đi, tưởng tới chừng nào th́ tâm bào ta đứt từng đoạn! Nhớ khi con c̣n trong bụng mẹ, chẳng khác chi lá trên nhành, càng ngày càng lớn, ta nuôi con đến tuổi trưởng thành, nó lại đi xa, bỏ ta hiu quạnh! Các Vương phi khác sẽ được thú vui chơi, c̣n ta th́ Hoàng thượng sẽ hết yêu v́ ta nữa. Ta xin thành tâm chú nguyện cùng cao xanh cho con ta mau được trở về xứ sở”.
Đông cung cùng vợ con đồng lạy mẹ rồi lui ra.
Hai muôn quư phi mỗi bà đều đem ngọc trân châu đặng hiến cho Đông cung; bốn ngàn Thượng thơ đem tràng hoa và báu dâng cho Hoàng tử.
Hoàng tử ra cửa thành hướng Bắc, Ngài lấy cả thảy bảy vật báu, ngọc và bông hoa bố thí cho mọi người. Cả thảy quan dân lớn nhỏ vô số đến đưa đón chật đường, chen nhau dâng lễ vật cùng chúc từ cho Hoàng tử. Họ bàn luận cùng nhau và nói: “Đông cung thái tử là người trọn lành, là bậc vĩ nhân trong nước. V́ sao Hoàng thượng lại xua đuổi một vị Hoàng tử quư nhất và hiếm có trong đời này?”. Cả thảy mọi người đều hoài tâm thương tiếc.
Ra khỏi thành, Hoàng tử xin thần dân trở gót đặng Ngài lên đường. Lúc quay lưng, quan dân lớn nhỏ đều bi cảm và khóc nức nở.
Thái tử lên xe với vợ con, tự cầm cương dục ngựa. Đi một khoảng đường xa xa. Thái tử dừng xe dưới bóng cây nghĩ mát. Bỗng có một người Bà La Môn đến xin Ngài con ngựa. Thái tử mở ngựa ra cho, rồi để hai con lên xe, mang gọng xe vào kéo thế cho ngựa, Công chúa th́ ở sau xe đẩy tới. Đi thêm được một khúc đường, lại gặp một người Bà La Môn, đón xin cái xe. Đông cung liền nhận lời. Đi một khúc xa hơn nữa, lại gặp người Bà La Môn xin bố thí. Thái tử nói: “Tôi không muốn từ chối, song của cải tôi đă hết”. Người Bà La Môn đáp: “Nếu Ngài không c̣n của cải ǵ khác, nhờ Ngài cho tôi y phục của Ngài đang mặc trong ḿnh”. Đông cung lấy quần áo tốt của ḿnh cho, rồi mặc đồ cũ. Đi một đổi xa nữa, lại gặp một người Bà La Môn đến thọ thí, Ngài cho quần áo của hai con. Đông cung đă bố thí cả xe, ngựa, của cải và áo quần mà không buồn không tiếc một chút nào. Bấy giờ Đông cung th́ cơng con trai, Công chúa th́ bồng con gái, đi bộ lên đường. Cả thảy vợ chồng con cái đều hân hoan, nhắm non thẳng dặm.
Núi Đàn Đặc xa lắm, cách châu thành hơn 6.000 dặm. Muốn đi đến nơi, phải trải qua không biết bao nhiêu hầm hố bùn lầy, phải nhịn đói chịu khát nữa.
Cứ ngày đi đêm nghỉ, xuân qua thu lại, hè măn đông sang, tội nhân đă đến núi Đàn Đặc. Hoàng tử ngắm xem phong cảnh thấy núi cao chơm chởm oai nghi, cây cỏ sầm uất thạnh mậu. Các thứ chim ca hót với giọng véo von, hồ trong hoa nở nước ngon trái ngọt với vô số ngỗng, hạc, vịt, chài cùng các loài chim ăn dưới nước.
Hoàng tử nói với vợ: “Ở đây cây mọc thẳng bằng, cao sừng sựng tận trời xanh mà không lay động. Chúng ta sẽ được uống nước ăn trái ngọt, ở trong hang đá; chúng ta sẽ tu hành pháp Bát nhă (Phương pháp dùng trí tuệ để quan sát chiêm nghiệm, t́m ṭi sự thật của sự vật). Đông cung vô núi, cả thảy thượng cầm hạ thú đều vui mừng đến nghinh tiếp Ngài.
Trên chóp núi có một vị tu hành tên là A Châu Đà. Ngài được 500 tuổi và đức hạnh dung thông. Đông cung đến thi lễ rồi lui ra đứng dậy và nói: “Bạch Ngài hiện giờ chúng tôi chưa biết phải ở nơi nào có thức ăn uống?”.
Ông A Châu Đà đáp: “Toàn núi này là cảnh thiên thai, Ngài ở đâu lại không được? Núi này chỗ nào cũng tinh sạch và thanh tịnh, Ngài muốn hành pháp Bát nhă lại c̣n đem vợ con theo làm chi”.
Hoàng tử chưa kịp trả lời, bà Mạn Trà chận hỏi: “Ngài tu được bao lâu?”
- Tôi ở núi này được đâu 400 hay là 500 năm.
- Một người như tôi ước tu bao nhiêu năm mới đắc huệ? Giả tỷ tôi ở núi này lâu hơn cổ thọ cũng khó tính cho ra đến chừng nào đạt được đạo Bồ đề.
Ông tiên đáp: “Kỳ thật mấy câu chuyện ấy, tôi cũng không biết được”.
Đông cung hỏi: “Ngài có nghe nói đến tên Thái tử Tu Đại Noa, con của vua nước Diệp Ba chăng?”.
Vị tu sĩ đáp: “Tôi thường nghe nói đến tên, song không biết mặt”.
Thái tử nói: “Đông cung ấy là tôi đây”.
Vị tu sĩ hỏi: “Ngài muốn tu pháp môn nào?”.
Thái tử đáp: “Tôi muốn tu theo Đại thừa”.
Vị tu sĩ nói: “Đối với công đức của Ngài, tôi tưởng chẳng bao lâu Ngài đạt được mục đích viên măn: Chừng Ngài đắc đạo vô thượng, hoàn toàn sang suốt, tôi sẽ là đệ tử thứ nhất của Ngài có phép siêu phàm nhập thánh”. Rồi ông chỉ cho Thái tử một chổ ở. Thái tử bắt chước ông tṛng cương vào đầu và vấn tóc, lượm nhánh và lá cây cất bốn lều tranh cho ḿnh, vợ và con.
Con trai tên là Đa Ly 7 tuổi, mặc quần áo bằng cỏ rơm theo cha, con gái tên là Kê Na Diên mặc quần áo bằng da nai theo mẹ.
Trên núi chim chóc và cầm thú vui cười tỏ ḷng tín ngưỡng và sùng bái Hoàng tử. Khi Thái tử đi tới đâu th́ ở đó hang hóc nội mạch nước, cây khô lại đơm bông trổ lá, loài sâu bọ và ác thú thảy đều trốn mất: loài thú ăn thịt trở lại ăn cỏ, cây sai trái, chim đồng t́nh kêu hót. Bà Mạn Trà lo hái trái cho Hoàng tử và con ăn. C̣n hai trẻ khi th́ đi chơi với cầm thú nơi mé rạch, khi lại ở đó suốt đêm. Lần kia đuổi thú chơi, con trai Đa Ly cởi sư tử, sư tử nhảy, Đa Ly té xuống đất trầy mặt chảy máu. Một con khỉ thấy, leo lấy lá cây chùi máu, rồi dắt lại bờ ao rửa. Hoàng tử thấy tấn tuồng ấy, thầm nói: “Loài cầm thú cũng có ḷng thương nhân loại như vậy”.
Trong thời kỳ ấy, tại xứ Câu Lưu có một người Bà La Môn nghèo khổ, bốn mươi tuổi, không con, có vợ, Vợ chàng th́ yểu điệu, đẹp đẽ, phương phi; c̣n chàng th́ xấu xa, ḿnh mẫy đen điu, diện mạo quá dị tướng, chẳng khác chi yêu ma quỷ mị. Vợ chàng gớm ghét mong sao chàng chết phứt cho rồi. Ngày kia cô ta đi múc nước gặp một đám trai tráng nhạo báng chồng nàng và nói: “Bà th́ ví tợ thiên kim, cớ sao lại làm vợ một người như thế?”.
Cô ta trả lời: “Cái đầu già nua ấy bạc trắng như sương, sớm tối tôi hằng trù rủa cho nó chết, chẳng biết sao nó không nhúc nhích”. Đáp rồi tự than thân trách phận, về nhà khóc lóc với chồng. “Thiếp đi múc nước gặp một lũ trai tơ xúm nhau diễu cợt. Vậy chàng phải kiếm cho thiếp một con đ̣i, chừng nào có đứa ở thiếp khỏi đi xách nước, bọn ấy mới hết chọc ghẹo thiếp”.
Người chồng trả lời: “Tôi nghèo xác da xác chiếu, nàng lại muốn tôi mọi ở đâu?”
Vợ đáp: “Nếu không có, tôi t́nh nguyện bỏ nhà ra đi.” Nàng lại tiếp lời: “Tôi có nghe Hoàng tử Tu Đại Noa, v́ bố thí thái quá nên bị vua cha đày tại núi Bàn Đặc. Ngài có một trai, một gái, chàng nên thân hành đến đó xin hai trẻ”.
Chồng bác lời rằng: “Núi Bàn Đặc xa hơn 6.000 dặm, khó đi đến nơi huống nữa là xin Thái tử một việc mà Ngài không thể cho!”.
Vợ lên tiếng: “Nếu chàng c̣n dụ dự, tôi sẽ mượn con dao tự tử ngay”.
Chồng xuống giọng: “Thôi đừng vội giận, nàng coi sắp cho tôi ít đồ hành lư ǵ?”.
Vợ nói: “Đi th́ đi đi, nhà ta thiếu trước hụt sau, c̣n đ̣i đồ hành lư ǵ?”.
Người Bà La Môn cụ chuẩn bị ít món ăn rồi lên đường, Đến xứ Diệp Ba đi ngay lại cửa thành, chàng ta mới hỏi người giữ cửa: “Xin ông thi ân cho tôi biết Hoàng tử Đông cung Tu Đại Noa ở đâu hiện giờ?”.
Người giữ cửa không dám trả lời vào báo Hoàng thượng hay. Vua nghe tức giận và phán rằng: “Cũng v́ lũ này mà ta đày Thái tử, sao chúng nó c̣n đến đây làm chi?”
Người Bà La Môn được đ̣i vào quỳ tâu: “Muôn tâu Thánh hoàng tôi ở xứ xa lại, v́ cái thanh danh của Hoàng tử Đông cung đâu đâu đều biết, trên thấu cửu thiên, dưới tận cửu tuyền, Đông cung có ḷng bác ái không hề để một ai thất vọng. Bởi vậy nên ở xa, tôi cũng lặn lội đến đây chú ư thành tâm yêu cầu một việc cùng Hoàng tử”.
Vua nói: “Đông cung ở chốn quạnh hiu, trong thâm sơn và quá nghèo khổ, người c̣n có vật chi nữa mà bố thí”.
Người Bà La Môn tâu: “Muôn tâu Hoàng thượng, tuy biết Đông cung khiếm khuyết mọi vật, song tôi cũng chỉ nguyện đến tận nơi ra mắt Ngài”.
Vua dạy người chỉ đường.
Người Bà La Môn nhắm núi Bàn Đặc thẳng dặm băng ngàn. Chàng vào núi gặp người thợ săn liền đón hỏi: “Xin ông thi ân cho tôi biết Hoàng tử Tu Đại Noa có ở trên núi này không?”.
Thợ săn tuy biết Đông cung bị đày ở đây cũng v́ bố thí cho ḍng Bà La Môn, song không chỉ chỗ lại c̣n bắt chàng trói vào gốc cây đánh một trận nhừ tử, mắng nhiếc quá lời và nói: “Ta muốn cho ngươi vài mũi tên và ăn thịt ngươi, ngươi c̣n thiếu vật chi mà đến đây hỏi thăm Thái tử”.
Người Bà La Môn nghĩ: “Ta sẽ bị tay người này giết, vậy ta phải thiết kế đánh lừa người mới mong toàn tánh mạng”. Nghĩ rồi liền nói: “Theo lẽ phải Ngài phải hỏi tôi nguyên nhân trước khi hành phạt tôi cho đáng”.
Thợ săn đáp: “Ngươi muốn nói việc chi?”.
Người Bà La Môn nói: “Thưa Ngài đức Thánh hoàng hồi tâm thương nhớ Thái tử Đông cung, dạy tôi đi t́m Hoàng tử đặng thỉnh về nước”.
Nghe vậy, thợ săn hối hận liền mở trói thả ra, nhận lỗi và nói: “Tôi thật vô lễ, xin ông miễn chấp, cũng bởi không hay không biết có chỉ Thánh hoàng nên mới lỗi lầm như hôm nay”. Nói rồi chỉ chỗ ở của Đông cung.
Người Bà La Môn đi thẳng đến lều trang của Đông cung, Hoàng tử thấy đặng vui mừng, ra tiếp rước, thi lễ và hỏi thăm: “Ông ở đâu lại? Có lẽ ông đi đường mệt nhọc th́ phải? Ông đến tôi có việc chi chăng?”.
Người Bà La Môn thưa: “Tôi ở xa lắm, thân tôi khốn đốn không cùng, đương giờ tôi đói khát nữa”.
Hoàng tử lật đật thỉnh vào cốc mời ngồi, đem trà nước và trái cây dâng người Bà La Môn nói: “Thưa Đông cung Thái tử, tôi gốc ở nước Câu Lưu, đă lâu tôi nghe ḷng từ thiện của Ngài, thập phương thế giới đều mến danh thơm và đức hạnh của Ngài. Tôi quá nghèo khổ nhưng Ngài thương tưởng tôi, cho tôi một vài vật”.
Thái tử đáp: “Kính ông chẳng có việc ǵ tôi từ chối nhưng rủi cho ông, hiện giờ tôi không c̣n món ǵ”.
Người Bà La Môn nói: “Thưa Đông cung, nếu Ngài không có ǵ, xin Ngài cho tôi hai trẻ con của Ngài để phụng dưỡng tôi lúc tuổi về già”.
Hoàng tử đáp: “Ông ở xa lại chú tâm xin hai con tôi, tôi không lẽ từ chối”.
Lúc đó hai trẻ đi chơi, Thái tử kêu lại, và nói: “Có một người Bà La Môn ở xa đến xin hai con, cha đă hứa lời ưng chịu, hai con hăy đi với người”.
Hai trẻ chạy đến một bên cha khóc rằng: “Chúng con đă từng biết nhiều người Bà La Môn, song chúng con không hề thấy người nào dị tướng như thế. Chắc người này không phải trong họ của Bà La Môn đâu, người ấy là quỷ yêu! Nay mẹ con đi hái trái chưa về, cha lại bắt con cho yêu tinh ăn thịt chúng con phải chết mất. Đến chừng mẹ con về kêu con chẳng thấy, th́ chẳng khác ǵ ḅ mẹ kiếm con, người sẽ bi lụy, than van, đau khổ”.
Thái tử nói: “Hai con chớ quá bịn rịn, cha đă hứa lời không thể thất tín. Người Bà La Môn này không phải là tà ma quỷ mị chi, không ăn thịt con đâu mà ngại ǵ, hai con hăy đi đi”.
Hoàng tử lấy nước rửa tay cho người Bà La Môn, rồi kéo tay hai con cho người Bà La Môn dắt đi.
Hai trẻ không chịu đi, chừng trở lại trước mặt cha quỳ xuống và nói: “Thưa cha chẳng hay chúng con phạm tội ǵ trong kiếp trước mà ngày nay chúng con phải chịu lắm điều thống khổ. Chúng con là ḍng vua, nay phải làm tôi tớ cho kẻ phàm phu. Trước mặt cha, chúng con xin sám hối các tội lỗi, có lẽ nhờ đó sự phiền năo và nghiệp chướng của chúng con sẽ được tiêu trừ và hạnh phúc lại đặng phát khởi, mong sao đời này sang đời khác chúng con không c̣n gặp phải bước gian truân như thế nữa”.
Đông cung nói với hai con: “Cả thảy ái t́nh đều là ảo mộng, một ngày kia phải hủy hoại vạn vật đều vô thường, mấy ai giữ trọn vẹn một vật chi nơi trần thế. Hai con hăy đi, chẳng nên dùng dằng, chừng nào cha đắc đạo Bồ Đề, cha sẽ độ hai con”.
Hai trẻ, đôi mắt đỏ ngầu nói với cha: “Xin cha trao lời vĩnh biệt của hai con lại cho mẹ con, chúng con quá đau ḷng v́ nghĩa mẹ con xa cách đời đời, lại không giáp mặt tỏ phân một lời trong khi mẹ bắc con nam. Chẳng c̣n nghi v́ nữa, cũng bởi tiền căn nghiệp báo của chúng con, nên nay chúng con phải chịu như vậy. Chúng con nghĩ đến khi mẹ chúng con về thấy mất hai con, người sẽ khổ tâm, đau đớn sầu năo chẳng cùng, lo cho thân chúng con phải chịu đói rách phiêu lưu nơi đất khách.”
Người Bà La Môn nói: “Tôi già yếu, hai trẻ chạy bỏ tôi theo mẹ chúng nó, tôi lụm cụm theo bắt chúng nó sao được. Xin Đông cung trói nó giùm tôi.”
Thái tử liền trói hai con giao cho người Bà La Môn dắt đi, nhưng hai đứa nhỏ cưỡng lại chẳng chịu, người Bà La Môn mới đánh chảy máu. Đau đớn thay cho Đông cung, thấy t́nh cảnh như vậy động ḷng sa nước mắt. Cả trái đất đều rung động, Hoàng tử và cầm thú theo sau đưa đón hai trẻ, tới chừng biệt dạng mới trở về. Các loài lục súc trở lại chỗ cũ hai trẻ thường chơi thấy cảnh chẳng thấy người, xúc động rên than thảm thiết, lăn lộn dưới đất.
Người Bà La Môn dẫn hai đứa nhỏ đi được xa xa, dọc đường đứa trai vấn dây trói vào cây không chịu đi, chú ư chờ mẹ chúng nó đến cứu. Người Bà La Môn nổi giận, lấy cây đánh nhừ tử, đến chừng chúng nó xin thôi đánh, chịu đi, mới nới tay.
Hai đứa nhỏ ngước mắt lên trời vái rằng:
Thần linh ôi! Hởi thần linh ôi!
Hoan hỷ mách giùm mẹ chúng tôi.
Xét dạ con đi sầu chất chứa.
Đau ḷng mẹ ở lụy quên thôi.
Chạnh t́nh nuôi dưỡng chưa thù đáp.
Đoái nghĩa cưu mang chẳng đắp bồi.
Ở biết bao giờ cho rảnh nghiệp?
Cuộc đời thiết tưởng bạc hơn vôi.
Cũng ngay lúc đó, Công chúa ở trên núi, nháy mắt khó chịu, bà lấy làm lạ và nghĩ: “Thuở giờ tôi chẳng hề có cảm động thái quá như hôm nay, chắc hai trẻ mắc phải tai nạn rồi.” Bà liền bỏ giỏ trái lại đó, hối hả ra về.
Khi Công chúa về thấy Đông cung ngồi một ḿnh không có hai con, bà vô lều tranh kiếm không có, bà lại trở ra mé rạch-chỗ chúng nó hay chơi giỡn cũng không thấy. Bà chỉ thấy mang, sư tử, khỉ, mấy thứ thường chơi với nó mà thôi. Bà Mạn Trà trở lại chỗ Thái tử ngồi và hỏi hai con ở đâu? Thái tử không nói.
Bà lại hỏi nữa: “Khi hai con ở xa thấy tôi đem trái về chúng nó chạy nhào lăn dưới đất, rồi lồm cồm ngồi dậy nhảy nhót: Mẹ về; khi chúng nó thấy tôi ngồi ở đâu th́ đến ngồi kế một bên, thấy bụi bặm dính ḿnh tôi liền phủi. Bây giờ tôi không thấy con tôi và chúng nó không lại gần tôi, nó ở đâu? Ai bắt nó? Không thấy con tôi, ḷng tôi đứt từng đoạn! Chỉ cho tôi biết con tôi đi đâu và đừng làm cho tôi phải cuồng tâm”.
Bà nói đi nói lại ba lần, Hoàng tử vẫn điềm nhiên không thốt một lời. Bà lại càng đau đớn hơn nữa. Bà nói chua cay như vầy: “Mất con tôi c̣n chịu được song sự lặng thinh của lang quân làm cho tôi thêm rối loạn”.
Đông cung nói: “Có người Bà La Môn ở xứ Câu Lưu đến xin hai con và tôi đă cho rồi”.
Công chúa thoạt nghe quá cảm động, vụt té xuống đất, bà đau đớn không cùng.
Đông cung nói: “Công chúa hăy nguôi ḷng. Phu nhân hăy nhớ lại việc xưa, hồi thuở Phật Đề Ḥa Kiệt La ra đời. Lúc đó tôi là một người Bà La Môn, tên là Ba Sô Vệ, c̣n Công tước phu nhân là con gái Bà La Môn tên là Tu La Đà, Công chúa cầm bảy liên hoa, c̣n tôi th́ nắm trong tay 100 bạc. Tôi mua năm bông sen của Công chúa đặng cúng dường Phật, c̣n Vương phi th́ đem thêm hai bông khác cho tôi dâng cúng Phật. Phu nhân lại lập nguyện như vậy: “Tôi nguyện cầu sao trong những kiếp vị lai tôi cứ được làm vợ chàng, dầu lịch sự, dầu xấu xa tôi không hề xa chàng”.
Tôi có nói với Công chúa rằng: “Nếu nàng muốn làm vợ tôi th́ phải tuân theo chánh ư tôi, tôi sẽ đem hết tâm lực hành pháp bố thí, không hề thối chuyển cùng trái ư một ai. Trừ cha mẹ tôi, ai xin vật chi tôi đều hoan hỷ. Công chúa ưng chịu bằng ḷng. Nay tôi cho hai con, Vương phi lại làm rối loạn đến mối từ tâm của tôi”.
Nghe Đông cung nói, bà liền tỉnh ngộ; bà nhớ lại trong kiếp quá khứ kia, bà có hứa hẹn và nhận các việc bố thí của Thái tử.
Đế Thích thấy Thái tử hành pháp bố thí Ba La Mật Đa, cố ư thử ḷng Thái tử. Ngài hóa thân làm người Bà La Môn xấu xa và cũng dị tướng như người trước, đến trước mặt Thái tử và thốt rằng. “Đông cung ơi! Tôi hằng nghe Đông cung rất hoan hỷ làm các việc phước thiện và không hề từ chối việc chi. Vậy tôi đến đây xin bà Vương nữ, vợ của Đông cung”.
Hoàng tử đáp: “Công chúa là người của Ngài”.
Công chúa nói: “Nếu Thái tử cho tôi rồi, lấy ai mà giúp đỡ Thái tử”.
Đông cung nói: “Nếu tôi không cho Công chúa th́ tôi không đạt được đạo vô thượng Ba La Mật”.
Thái tử múc nước rửa tay cho người Bà La Môn và dắt vợ cho người.
Đế Thích đă nhận được ḷng Thái tử không c̣n tiếc việc chi. Các thiên thần lại ca tụng ḷng từ bi bác ái của Đông cung, tức th́ trời đất tối tăm, thế giới đều rung động.
Người Bà La Môn dắt Công chúa ra đi, được bảy bước, trở lại trả Công chúa cho Thái tử.
Thái tử hỏi: “Sao Ngài không giữ Công chúa cho Ngài? Công chúa nết na tánh hạnh xấu chăng? Trong cả Hoàng nữ, Công chúa là cực phẩm phu nhân, nàng là Công chúa của một nhà vua kim thời. Cũng v́ tôi mà nàng phải nhảy vào vạc dầu sôi, trong đống lửa đỏ, phải chịu ăn uống kham khổ không hề than thở v́ đau khổ phong trần; trong mỗi sự hành động, nàng rất ân cần chú ư và gương mặt vẫn thư thái tươi cười. Ngài nên đem nàng đi, tôi mới được an vui”.
Người Bà La Môn nói với Đông cung: “Ta không phải là Bà La Môn, ta là Thiên Đế Thích. Ta đến thử ḷng Ngài. Nhưng bổn nguyện của Ngài là chi?” Nói xong Đế Thích hoàn nguyên h́nh diện mạo oai nghi dung nhan tuyệt mỹ.
Công chúa đảnh lễ Đế Thích và cầu xin ba điều: “Trước nhất xin Ngài làm sao cho người Bà La Môn đem lại hai con tôi về bán tại bổn xứ, cho chúng tôi được về nước cho chóng”.
Đế Thích đáp: “Bà sẽ như nguyện”.
Đông cung nói: “Kính ngài, tôi nguyện sao cho cả thảy chúng sanh đều được giải thoát và hết khổ về sự sanh, già, bệnh, chết.”
Đế Thích: “Lời nguyện của Ngài thật vĩ đại cao thượng không chi hơn. Nếu muốn sanh cơi trời, làm vua Thượng thiên, làm đại Hoàng đế tại cơi trần, trường thọ như bá, như tùng, th́ tôi có thể làm được như ư; chớ cái oai linh tối yếu trong ba giới ta ngoài bản năng tôi.”
Đông cung tiếp: “Tôi tạm xin cho được giàu có muôn xe đặng bố thí hơn xưa. Tôi mong sao cho Hoàng phụ cùng các quan đại thần hoài tâm sum hiệp cùng tôi”.
Đế Thích đáp: “Bản nguyện của Ngài sẽ được thành tựu.” Dứt lời Đế Thích biến mất.
Đồng thời khi ấy người Bà La Môn dẫn mấy đứa nhỏ về tới nhà. Vợ chàng ra đón và nhiếc rằng: “Thật chàng quả lớn mật to gan mới đem mấy trẻ này về đây. Nó là ḍng dơi vua chúa, sao chàng lại tàn nhẫn đánh đập đến nỗi vết tích máu mủ đầy ḿnh. Hăy tức khắc đem bán đi và kiếm đứa khác cho tôi”. Chồng nghe lời vợ đem bán trẻ con.
Đế Thích thể theo lời nguyền của Công chúa liền đổi ư cho người Bà La Môn đưa qua nước Diệp Ba.
Đến xứ ấy, các quan và dân nh́n biết con của Đông cung cháu nội của đức Kim Thượng, lớn nhỏ đều động ḷng thương xót liền vào tâu vua.
Vua nghe nói lấy làm ngạc nhiên, cho đ̣i vào. Xa xa vừa chợt thấy Hoàng tôn, Thiên tử, Hoàng hậu, quần thần và cung phi đều khóc nức nở. Vua hỏi người Ba La Môn làm sao mà có mấy đứa trẻ này? Nó tâu: “Tôi xin Đông cung Thái tử”.
Vua kêu cháu đến và muốn ôm, nhưng nó khóc không chịu lại gần. Vua hỏi giá cả. Người Bà La Môn chưa kịp trả lời, Hoàng tôn mạn tâu: “Trai định giá một ngàn bạc với một trăm ḅ cái, gái định giá hai ngàn bạc với hai trăm ḅ cái”.
Vua nói rằng: “Lẽ thường th́ người ta yêu chuộng con trai hơn con gái, sao trai lại rẻ giá hơn gái?”
Hoàng tôn nói: “Tâu Bệ hạ những cung phi mỹ nữ của Bệ hạ không phải là quyến thuộc của Ngài, người th́ hèn hạ kẻ lại hoa đời; nhưng ai được Hoàng thượng yêu v́ th́ được tăng phẩm tước, trang điểm mỹ lệ, ăn uống sung sướng! Ngài chỉ có một mụn con trai mà Ngài đày chốn non rừng rậm, c̣n Ngài th́ sớm tối sung sướng với cung phi, chẳng chút đoái hoài tới nghĩa cha con. Đó rơ ràng biểu thị trai ít có giá trị hơn gái”.
Thoạt nghe, vua liền tỉnh ngộ, khóc than rằng: “Ta tội cùng cháu, lẽ nào cháu chẳng chịu lại gần ta? Ghét ta hay sợ người Bà La Môn?”. Hoàng tôn vội tâu: “Chúng con đâu dám tự phép ghét Hoàng thượng và chúng con cũng chẳng sợ ǵ người Bà La Môn này. Xưa chúng con là con vua, cháu chúa, nay lại tôi tớ kẻ phàm phu. Làm sao đứa nô bộc lại dám ḷn dưới tay Hoàng thượng? Bởi vậy nên chúng con không thể tự tiện làm việc ấy”.
Hoàng tôn dứt lời, vua thêm sầu muộn. Liền đó Thánh hoàng trả theo giá định của người Bà La Môn, rồi kêu hai cháu hai trẻ chạy vào ḷng Ngài. Vua ôm cháu vuốt ve và hỏi: “Cha con ăn mặc những ǵ trên núi?”.
Hai cháu nói: “Cha con ăn toàn lê hoắc (tên trái cây) mễ cốc, mặc áo vải quần nâu, có trăm thứ chim làm cho cha con được giải khuây và không chút chi phiền.”
Vua cho người Bà La Môn về.
Hoàng tôn tâu: “Người Bà La Môn đói khát, xin Thánh hoàng cho một bửa cơm”.
Vua nói: “Vậy chớ cháu không giận nó sao, lại c̣n cho nó ăn uống nữa?”.
Hoàng tôn tâu: “Cha con ham tu phước huệ, đến nỗi không c̣n vật chi bố thí nên đem hai con cho người, người là chủ của hai con, chúng con rất tiếc chưa làm nô lệ cho người, ḥng khỏi phụ ḷng bác ái của cha con. Chúng con sao đành để người đói khát. Cha chúng con c̣n cho chúng con được thay, huống chi bố thí một bửa cơm có lẽ nào Hoàng thượng từ chối?”.
Vua lại sai sứ giả đi triệu Đông cung về. Được lệnh, sứ thần đi t́m Hoàng tử; tới núi Đàn Đặc liền tuyên đọc Thánh chỉ và xin Đông cung lập tức về cung.
Đông cung đáp: “Hoàng thượng đă đày ta ở núi này 12 năm và c̣n một năm nữa mới măn hạn, chừng nào khâm kỳ viên măn ta sẽ về chẳng muộn”.
Sứ giả về tâu lại cho vua nghe, rồi Thánh hoàng tự tay hạ bút đề thơ cho Thái tử như vầy: “Con thật đáng vị hiền nhân, nên lấy dạ khoan hồng quên chuyện đă qua. Con giận dữ có ích lợi ǵ, không trở về Tổ quốc. Cha đợi con về đặng đoàn viên cộng hưởng sự an vui”.
Khâm sứ mang bức thơ đem đưa cho Đông cung.
Tiếp chiếu, Hoàng tử liền quỳ lại trước mật chiếu, đoạn lui lại, đi ṿng mật chiếu bảy ṿng rồi mới khai thơ ra đọc.
Hay tin Hoàng tử sắp hồi trào, các loài cầm thú nhảy nhót cảm động, kêu gào tha thiết, suối khe bỗng cạn, thú cái dứt sữa, chim chóc hót tiếng như than như sầu.
Hy hữu thay loài cầm thú cũng biết đau thương trong khi vĩnh biệt!
Đông cung và Công chúa đổi y phục lên đường.
Nghe tin Đông cung về nước, vua địch dạy thám tử bắt bành vàng cho bạch tượng, lại đem theo một ô vàng đựng bạc, một ô bạc đựng vàng đón đường Thái tử xin trả lại và tỏ dấu ăn năn hối ngộ cùng Hoàng tử như vầy: “Trước kia bởi mê muội tôi cố ư xin Ngài voi báu, v́ tôi nên Ngài phải bị đày ở thâm sơn rừng rậm. Nay nghe tin về nước, tôi rất vui mừng cho khâm sứ đưa bạch tượng trả lại cho Ngài cùng dâng chút lễ bạc vàng, rất trông mong được Ngài hạ cố thứ lỗi cho tôi.”
Đông cung nói: “Giá như một người kia sắm sửa các thức ăn đủ mùi vị và dâng cho ai dùng, người ấy ăn vô rồi nhả ra, thức ăn đó c̣n hương vị thanh khiết chăng? Các việc bố thí của tôi chẳng khác chi đồ ăn kia, thế th́ tôi không thể bắt voi lại. Các quan hăy lên tượng mà về và nói tôi có lời cảm tạ nhà vua.”
Thám tử lên voi về tâu lại nhà vua. Cũng nhờ câu chuyện con voi mà vua địch được tỉnh ngộ, trở nên người hiền, thành bậc trượng phu. Vua quan và dân lại tín ngưỡng đạo Bồ đề và bắt đầu hành pháp vô thượng Ba La Mật Đa.
Hoàng thượng, cha Đông cung ngồi đón con. Hoàng tử chợt thấy, vội trổi bước đảnh lễ sát đất rồi theo sau vua cha. Cả thảy văn quan, vơ tướng và lê dân rất hoan hỷ đồng rải bông, đốt hương trầm treo cờ lọng, rưới nước thơm dưới đất, làm lễ tiếp rước Đông cung một cách long trọng linh đ́nh.
Đông cung đă về tới thành, liền vào lạy và vấn an Hoàng hậu.
Hoàng thượng giao cho Đông cung hết thảy kho tàng trong nước. Thái tử đem ra bố thí cho thập phương và c̣n nhân đức hơn xưa. Sự bố thí của Ngài viên măn nên sau này Ngài sẽ chứng quả Niết bàn (Cảnh giới hoàn toàn an vui, sung sướng, không c̣n phiền năo, đau khổ.)
Đức Phật nói với ông A Nan: “Đó là cách ta hành pháp bố thí trong một tiền kiếp của ta. Đông cung Tu Đại Noa tức là ta đó vậy.
Thuật giả: Minh Châu