Trời
lạnh ngắt, tuyết rơi đều và trời
bắt đầu tối; đây cũng là chiều
cuối năm, tối giao-thừa. Giữa cảnh giá
lạnh lẽo tối tăm này một cô bé đang
đi ngoài đường đầu trần, chân
đất. Đúng rồi, trước đây lúc ra
khỏi nhà bé đã đi giầy, nhưng có hơn gì
đâu? Đó là đôi giầy quá rộng mẹ bé
đã dùng, thật là quá rộng. Rồi bé cũng
mất luôn lúc băng qua đường vì lúc đó
có 2 chiếc xe vụt qua nhanh kinh khủng. Một
chiếc giầy mất luôn không sao tìm lại
được, còn chiếc kia thì một thằng
nhỏ cầm lấy chạy biến đi và còn
bảo là có thể dùng làm nôi cho trẻ con được
khi nào nó có con!
Thế
là cô bé phải đi chân trần, đôi chân mới
đầu thấy ửng đỏ lên rồi xám
đi vì lạnh. Trong
chiếc áo choàng cũ kỹ bé để những que
diêm, tay cầm một mớ khác. Cả
ngày chẳng ai mua cho bé mà cũng chẳng có ai cho
lấy một xu nhỏ. Bé đi lang thang vừa đói
vừa lạnh dáng thật thiểu não, tội
nghiệp. Những bông tuyết rơi
lên mái tóc vàng và dài của bé, mái tóc cong cong ở
chỗ cổ thật đẹp, nhưng bé đâu có
tâm hồn để nghĩ đến chuyện này.
Ánh đèn chiếu ra từ những chiếc
cửa sổ, rồi mùi ngỗng quay ngào ngạt
toả ra cả ngoài đường phố; tối
giao-thừa mà. Đúng thế, bé đang nghĩ đến
Giao-thừa!
Bé
ngồi xuống, thu mình co ro ở một góc khuất
giữa hai toà nhà, chỗ một cái nhô nhiều ra
phố hơn cái kia, bé ngồi, nhưng như thế
hoá ra càng lạnh. Về nhà thì bé không dám rồi vì
đã không bán được que diêm nào cả nên
chẳng được lấy một xu, chắc
chắn bé sẽ bị bố đánh. Vả lại
ở nhà cũng lạnh, gia-đình bé đúng là
chỉ có một chiếc mái nhà trên đầu, còn
thì gió vẫn thổi vào dù bao nhiêu lỗ thủng
lớn nhất đều được nhét đầy
rơm và giẻ rách. Đôi tay tý xíu của bé đã
bị cứng đờ vì lạnh. Ồ,
chắc một que diêm sẽ làm đỡ cóng! Giá
bé được phép lấy chỉ một que thôi
trong bó diêm ra, quệt mạnh vào tường để
sưởi
cho những ngón tay được ấm!
Bé
rút một que diêm ra. Quệt! Nó loé lên,
bừng cháy đẹp tuyệt! Khi cong tay lại để
che, bé thấy đó là một ngọn lửa tươi
vui ấm áp tựa như một tia sáng nhỏ,
một tia sáng nhỏ thần diệu. Bé thấy
như mình ngồi trước một lò sưởi
bằng sắt với những chân bằng đồng
sáng choang với một cái nắp cũng bằng
đồng; lửa cháy dễ chịu quá, sưởi
ấm quá. Nhưng kìa, sao vậy
nhỉ? Khi bé duỗi chân ra để
sưởi thì ngọn lửa nhỏ vụt tắt. Lò
sưởi biến đi, bé ngồi đó bên
đường với khúc diêm cháy dở trong tay.
Que
diêm thứ hai lại được bật lên
bừng cháy, sáng rỡ ràng. Khi
ánh diêm chiếu đến bức tường
bỗng nhiên bức tường trở thành trong
suốt như một tấm màn mỏng: bé nhìn
thẳng vào được tận trong căn phòng
ở đó bữa tiệc được bày trên
chiếc bàn khăn phủ trắng toát với
những bát đĩa bằng sứ tuyệt đẹp,
rồi mùi ngỗng chiên nhồi táo và mận khô
toả ra thơm ngào ngạt. Thú vị hơn nữa
là con ngỗng lại nhảy từ đĩa
xuống, núng nính đi trên nền nhà với
muỗng nĩa cắm trên lưng đến thẳng
chỗ bé, cô bé nghèo nàn, tội nghiệp. Bỗng
que diêm vụt tắt để trơ lại bức tường
dầy đặc lạnh lẽo.
Bé
đánh một que diêm nữa lên. Bé đang ngồi
đây dưới cây thông Giáng-sinh rực rỡ,
lớn hơn và cũng được trang hoàng đẹp
hơn cả cây Giáng-sinh bé đã thấy qua cửa kính
nhà ông phú thương vào lễ sinh-nhật năm ngoái.
Ngàn vạn tia sáng cháy trên những cành
thông xanh và bao nhiêu hình ảnh đủ màu cúi
xuống nhìn bé, những hình vẫn dùng để
trang hoàng các cửa hàng. Bé dơ tay lên cao như
đón lấy thì que diêm vụt tắt. Những
ánh sáng Giáng-sinh càng ngày càng bay bổng lên cao, bé
thấy bỗng nhiên chúng trở thành những vì sao lóng
lánh. Một trong những vì sao rơi xuống làm thành
một vệt lửa kéo dài trên nền trời.
“Có
ai vừa chết”, bé thì thầm, vì Bà của bé, người
độc nhất đã tốt với bé nhưng
cũng mất rồi, từng bảo là khi một vì
sao rụng là có một linh hồn lên với Thượng-đế.
Bé lại quệt một que diêm nữa vào tường,
lửa bừng sáng chung quanh và bà của bé đứng
giữa vừng sáng đó, rõ ràng, rực rỡ,
dịu hiền và thần thánh.
“Bà
ơi!” Bé
kêu lên: “Cho cháu đi theo với! Cháu
biết rồi, diêm mà tắt là bà cũng biến
đi như chiếc lò sưởi ấm áp, như
con ngỗng quay thơm phức với cây Giáng-sinh
thật to và đẹp tuyệt vời kia!”.
Rồi
bé vội vàng đánh hết cả bó diêm còn
lại, vì bé muốn nhất định giữ bà
lại. Những
que diêm bừng cháy lên thật rực rỡ, sáng hơn
cả ánh sáng giữa ban ngày. Chưa
bao giờ bà lại đẹp phúc hậu như
thế, lại lớn như thế. Bà
bế bé vào lòng, hai bà cháu bay trong vẻ rực
rỡ và tươi vui, cao lên, cao mãi. Rồi
chẳng còn lạnh lẽo, đói khát, sợ hãi
nữa, hai bà cháu đang ở cùng Thượng-đế.
Vào
buổi sớm tinh sương rét mướt, ở
một góc phố cô bé còn ngồi đó, má đỏ
hồng với nụ cười trên môi, bé chết vì
lạnh vào buổi chiều cuối năm rồi. Sáng
tân niên đã về qua cô bé yên giấc ngàn thu
ngồi bên những que diêm, trong số đó có
một bao dùng gần hết. Người
ta bảo nhau, chắc bé muốn đánh diêm lên sưởi
cho ấm. Nhưng không ai biết được bé
đã thấy những cảnh đẹp gì và đã
cùng bà đi vào niềm vui của năm mới ra sao.
Trích
: Truyện cổ tích và Thần thoại quốc
tế - Thương yêu xb
-
1977