Thuở xa xưa có một chàng trai con của một vị Bà la môn (giai cấp
"tu sĩ" cao nhất ở Ấn Độ) sống dưới triều đại vua Pasenadi, thuộc vương quốc
Kosala. Tên của chàng là Ahimsaka (người thất bại). Chàng được gởi đến thành phố
Taxila để học hành. Ahimsaka rất thông minh và biết vâng lời thầy, nên chàng
được cả thầy lẫn bà vợ thầy yêu mến. Điều này đă khiến cho các học viên các ganh
với chàng. V́ thế họ t́m đến thầy giáo và vu cáo Ahimsaka có mối quan hệ bất
chính trái đạo lư với bà vợ thầy. Thoạt tiên, ông thầy không tin họ; nhưng sau
khi nghe điều đó nhiều lần, ông nghĩ rằng đó là sự thật và thề sẽ trả thù
Ahimsaka. Ông thầy nghĩ rằng nếu giết học tṛ sẽ gây tai tiếng ảnh hưởng xấu
cho ông. Cơn giận dữ thúc giục ông đề nghị một việc không thể tưởng tượng nổi đối
với chàng thanh niên Ahimsaka trẻ tuổi và ngây thơ kia. Ông ta bảo cậu học tṛ
phải giết một ngàn người và mang về ngón tay cái từng người để trả học phí về
việc dạy chàng. Cố nhiên chàng thanh niên không muốn nghĩ đến một việc kinh
khủng như vậy. V́ thế chàng đă bị tống cổ ra khỏi nhà thầy và trở về với gia
đ́nh cha mẹ.
Khi cha chàng biết được tại sao Ahimsaka đă bị đuổi, ông ta vô
cùng tức giận đứa con ḿnh và không chịu nghe lời giải thích lư do. Cũng chính
trong ngày ấy, đang lúc trời đổ mưa xuống như trút nước, người cha ra lệnh
Ahimsaka phải ra khỏi nhà. Ahimsaka phải ra khỏi nhà. Ahimsaka chạy đến mẹ chàng
và xin lời khuyên. Nhưng bà không thể chống lại quyết định của chồng. Sau đó
Ahimsaka t́m đến nhà vị hôn thê của chàng (theo cổ tục hứa hôn từ lâu trước khi
đi đến hôn nhân thực sự ở Ấn Độ). Nhưng khi gia đ́nh này biết lư do Ahimsaka bị
đuổi ra khỏi trường, họ cũng xua đuổi chàng. Nỗi ô nhục, giận dữ, sợ hăi và
tuyệt vọng của Ahimsaka đă làm cho chàng điên tiết lên. Trong nỗi đau đớn cùng
cực đó, đầu óc của chàng chỉ nhớ lại mệnh lệnh khắc nghiệt của thầy: góp nhặt
một ngàn ngón tay người. Và v́ thế mà chàng bắt đầu lao vào cuộc chém giết như vậy,
chàng treo những ngón tay góp nhặt được lên cành cây. Nhưng chúng
bị bầy quạ và diều hâu phá hoại, sau đó chàng đă mang một ṿng ngón tay để theo
dơi số lượng.
Cũng v́ điều này mà y dần dần được biết qua cái tên Angulimala
(người đeo ṿng ngón tay) và trở thành nổi hăi hùng cho vùng nông thôn này.
Chính đức vua đă nghe được việc giết hại của Angulimala và ra lệnh bắt y. Khi bà
Mantani, mẹ của Ahimsaka, biết được ư định của vua, bà đi vào trong rừng với
những nỗ lực tuyệt vọng để cứu con của bà. Lúc ấy, ṿng đeo cổ của Angulimala chỉ
c̣n
một ngón là đủ một ngàn.
Đức phật biết được nỗ lực ngăn cản của người mẹ đối với con bà và
nghĩ rằng nếu Ngài không can thiệp vào th́ Angulimala, đang t́m người cuối cùng
để làm cho đủ số một ngàn, sẽ gặp mẹ ḿnh và y có thể giết bà. Trong trường hợp
đó, y sẽ chịu đau khổ c̣n lâu dài hơn nữa v́ nghiệp ác của ḿnh. Do ḷng bi mẫn,
Đức Phật đi đến khu rừng kia.
Sau nhiều ngày đêm mất ngủ, Angulimala rất mệt và gần như kiệt
sức, y rất nôn nóng t́m giết người cuối cùng để đủ số lượng một ngàn
và hoàn tất phận sự của ḿnh, y quyết giết người đầu tiên mà ḿnh gặp. Khi nh́n
xuống từ nơi ẩn ḿnh trong núi, y thấy một người đàn bà trên con đường phía
dưới. Y muốn làm trọn lời thề của ḿnh để có đủ một ngàn ngón tay, nhưng khi đến
gần, y nh́n thấy người đó chíng là mẹ ḿnh. Lúc ấy, Đức Phật cũng đang đi tới,
và Angulimala liền định thần quyết giết chết người du sĩ kia để thay cho mẹ
ḿnh. Y liền vung dao bắt đầu đi theo Đức thế Tôn. Nhưng Đức Phật vẫn di chuyển
trước mặt y.
Angulimala không thể đuổi kịp được Ngài. Cuối cùng, y quát lên:
- "Này, khất sĩ kia, hăy đứng lại ! Đứng lại !"
Đấng Giác Ngộ trả lời: "Ta đă đứng lại từ lâu, chính ngươi mới là
người chưa dừng lại thôi !"
Angulimala không thể hiểu được ư nghĩa của những lời này. V́ thế
y lại hỏi: "Này khất sĩ, tại sao ông nói rằng ông đă dừng lại c̣n tôi vẫn chưa
dừng?"
Đức Phật đáp: "Ta nói rằng ta đă dừng lại v́ ta từ bỏ việc giết
hại chúng sanh. Ta đă từ bỏ thói bạo hành, tàn sát mọi loài và ta đă an trú vào
ḷng từ đối với muôn loài, ḷng kham nhẫn và trí tuệ do tư duy quán sát. Song
ngươi vẫn chưa từ bỏ việc giết hại và đối xử tàn bạo với người khác cũng như
chưa an trú vào ḷng từ bi và kham nhẫn đối với mọi loài hữu t́nh. Do đó, người
vẫn là người chưa dừng lại".
Nghe qua những lời này, Angulimala như được nhắc nhở thực tại và
suy nghĩ, đây là những lời của một bậc hiền nhân. Vị khất sĩ này hiền thiện và
rất mực dũng cảm như thế chắc hẳn vị này là một nhà lănh đạo các khất sĩ . Quả
thực, chính Ngài hẳn là đấng Giác Ngộ rồi đây. Hẳn ngài đến đây chỉ v́ mục đích
làm cho ḿnh thấy được ánh sáng. Suy nghĩ như vậy, y ném vũ khí và thỉnh cầu Đức
Thế tôn tiếp nhận y vào giáo đoàn khất sĩ, Đức Phật đă chấp thuận việc ấy.
Khi đức vua và quân lính đến bắt Angulimala, họ thấy người ấy
đang ở trong Tịnh xá của Đức Phật. Biết rằng Angulimala đă từ bỏ ác đạo của ḿnh
và trở thành một vị tỳ kheo, vua và quần thần đều đồng ư để yên vị này. Suốt
thời gian Angulimala nhiệt tâm thực hành thiền định.
Tôn giả Angulimala vẫn không được an tâm v́ ngay cả trong lúc
thiền định tĩnh lặng, Tôn giả thường nhớ lại quá khứ cùng với những tiếng gào
thét thê thảm của những nạn nhân bất hạnh. Do
quả báo v́ ác nghiệp kia, trong lúc đi khất thực trên đường phố, Tôn giả đă trở
thành mục tiêu của đủ thứ gậy, đá ném vào và thường trở về Tịnh xá vỡ đầu chảy
máu, đầy vết thương bầm tím, rồi lại được Đức Phật nhắc nhở:
- "Này pháp tử Angulimala, con đă từ bỏ việc ác, hăy kham nhẫn
lên. Đây là hậu quả của ác nghiệp mà con đă gây tạo ở đời này. Đáng lẽ ra ác
nghiệp sẽ c̣n làm con khổ đau qua vô lượng kiếp nếu trước đây ta đă không gặp
con".
Mọt buổi sáng, trong lúc đang trên đường đi khất thực ở thành
Savatthi, Tôn giả Angulimala nghe tiếng ai đang kêu khóc đau đớn. Khi Tôn giả
biết đó là một thai phụ đang đau v́ chuyển dạ và gặp khó khăn lúc sanh con. Tôn
giả suy nghĩ tất cả chúng sanh trên thế gian này đều phải chịu đau khổ. Động
ḷng từ, Tôn giả kể lại với Đức Phật nỗi khổ đau của người phụ nữ đáng thương
kia. Ngài đă khuyên Tôn giả nói lên những lời thề chân thật, lời đó về sau này
có tên là Angulimala Paritta (thần chú hộ mệnh Angulimala). Đi đến trước mặt
người sản phụ đang chịu đau đớn kia, Tôn giả ngồi xuống cách bà ấy một tấm màn
che và phát nguyện những lời sau:
- " Này chị, từ ngày tôi đắc quả A la hán, Tôi chưa từng cố ư sát
hại mạng sống của sinh linh nào. Nhờ sự thật này, cầu cho chị được an lành và
đứa bé sắp sanh của chị cũng được an lành".
Ngay lập tức người sản phụ liền sanh con một cách dễ dàng. Cả mẹ
lẫn con đều được khẻo mạnh. Cho đến nay nhiều người vẫn dùng đến thần chú hộ
mệnh này.
Tôn giả Angulimala thích sống độc cư và biệt lập. Sau đó Tôn giả
viên tịch một cách yên b́nh. Là một vị A la hán, Tôn giả chứng đắc Vô dư Niết
bàn.
Các Tỳ kheo thỉnh ư Đức Phật về nơi tôn giả Angulimala tái sanh,
và khi Đức Thế Tôn đáp pháp tử Angulimala đă chứng đắc Vô dư Niết bàn, th́ chư
vị không thể tin điều đó. V́ thế chư vị lại hỏi liều có thể nào một người đă
giết quá nhiều người chứng đắc Niết bàn Vô dư
chăng. Trước câu hỏi này, Đức Phật đáp:
- "Này các Tỳ kheo, Angulimala trước đây đă tạo quá nhiều ác
nghiệp. V́ vị ấy đă t́m được nhiều thiện hữu tri thức và nhờ sự giúp đỡ cũng như
lời khuyên tốt mà vị ấy đă trở nên kiên định và chuyên tâm thực hành giáo pháp
và thiền định. Như vậy, nghiệp ác của vị ấy đă được thiện nghiệp lấn át che phủ
và tâm của vị ấy đă hoàn toàn đoạn trừ tất cả lậu hoặc."
Đức Phật lại nói về tôn giả Angulimala:
"Ai dùng các hạnh lành
Xoá mờ bao nghiệp ác
Chiếu sáng cơi đời này
Như trăng thoát khỏi mây"
Sức mạnh của ḷng từ bi bao giờ cũng mạnh hơn bất cứ ác nghiệp
nào. Và đó cũng là điều kiện tuyệt đối để giác ngộ.