Từ lâu rồi tôi đă quen xem nó là người bạn thầm lặng của tôi, ở góc đường nơi gần đó có một trạm xe bus, mỗi tuần lễ tôi có 5 ngày, mỗi ngày có ít nhất 10 phút để gửi cho nó những tâm sự vẩn vơ của ḿnh, khi không dễ t́m được ai đó biết nghe những điều ḿnh muốn kể. Mỗi buổi sáng bất cứ thời tiết nào, trạm xe bus này luôn luôn có một đám hành khách quen thuộc chờ xe đi làm, gần như đều biết mặt nhau và câu chào ngắn nhất là "say: Hi!" mỗi lần gặp.
Theo thói quen, tôi thích ra khỏi nhà sớm hơn mười phút, đứng chờ xe mà cũng để tựa người vào gốc thông ven đường, gửi cho người bạn thầm lặng dễ thương vài điều suy nghĩ của ḿnh trước những đổi thay của thời tiết, một biến động nào đó trong tâm hồn, hay những ǵ tôi bắt gặp trong đời sống xung quanh. Ngay trong đám hành khách đi cùng chuyến xe mỗi buổi sáng, cũng đă có biết bao nhiêu điều để kể, bà Mary đă về hưu mà vẫn chưa chịu nằm nhà, bà đi làm không phải v́ tiền, nhưng để được ḥa ḿnh vào xă hội nhộn nhịp xung quanh. Cô gái người Mễ Tây Cơ tên Isabel, luôn nhanh nhẩu kéo sợi dây chuông để người tài xế da đen ngừng xe lại cho tôi xuống. Mới đầu không để ư tôi cứ tưởng chỉ là sự trùng hợp khi cô ta xuống cùng một trạm, nhưng sau thấy cô ngồi lại trong xe, tôi ṭ ṃ hỏi th́ cô hồn nhiên trả lời là biết tôi ngày nào cũng xuống ở trạm xe này, nên kéo dây cho người tài xế biết.
Chuyến xe bus mỗi ngày trên lộ tŕnh của tôi tới sở làm, mà những khuôn mặt hành khách thường xuyên gặp gỡ nhau trên một đoạn đường nào đó, bỗng làm cho con người gần gũi với nhau, hôm nào vắng cũng cảm thấy hơi thắc mắc. Người ta có thể làm bạn với nhau từ những chuyện nhỏ nhặt như vậy, Isabel sau này là bạn đồng hành với tôi trên một quăng đường, và ngay cả Bob, ông tài xế da đen tôi tưởng là rất khó thương kia cũng có một tâm hồn dễ thương hơn màu da của ông nhiều lắm. Tôi có thói quen đêm nào cũng đọc sách trước khi đi ngủ, hôm ấy khi ṃ đến cái kính th́ không biết là ḿnh đă đánh rơi ở đâu. Tôi nghĩ đến chuyện hôm sau phải đi mua một cặp kính khác, nhưng sáng hôm ấy khi lên xe, ông tài xế sau khi bấm thẻ, đă giơ ra trước mặt tôi cái bao kính màu nâu. Thật ngạc nhiên, th́ ra ông tuy có vẻ lầm ĺ như không thèm biết những khách quen đi xe mỗi ngày, vẫn chưa hẳn là một người không tử tế. Đứa bé gái chưa đầy năm rất bụ bẫm được mẹ bế tới nhà trẻ trước khi đi làm, ngày nào cũng nhoẻn miệng cười có những chiếc răng sữa trắng nơn với những người hành khách ngồi gần mẹ nó, nụ cười trẻ thơ rất hồn nhiên như ly cà phê nóng, như chiếc “donut” tươm đầy mật gửi cho những người xung quanh một chút vui tươi, an b́nh của một ngày chật vật v́ sinh kế.
Tối qua trời lạnh, gió rền rĩ trong những ṿm cây trong vườn, gió gào thét trên mái nhà rồi luồn vào mái hiên, khiến tôi nghĩ đến cái tổ chim sẻ bằng cỏ khô, vẫn liếp chiếp mượn mái hiên nhà tôi làm tổ ấm. Trời rét, gió thổi rung bần bật những thân cây trong vườn, chắc người bạn thầm lặng bên đường của tôi cũng quằn quại chống trả với những cơn gió mùa đông khắc nghiệt. Sáng nay gió đă rủ nhau đi xa, trời lại yên tĩnh với cái rét ngọt luồn vào xương tủy. Đứng nép sau gốc thông là ông già râu bạc, người khách quen của chuyến xe bus, mỉm cười chào tôi, cả khuôn mặt trốn kỹ trong chiếc mũ len chỉ tḥ ra đôi mắt và cḥm râu bạc. Ngày nào ông cũng đợi chuyến xe đi vào “down town”, chẳng biết ông làm ǵ nhưng rồi có một ngày tôi cũng biết, khi bắt gặp ông với tấm bảng giấy đứng bên lề đường, giữa ḍng xe cộ qua lại đông đúc. Hóa ra ông là một người “homeless” sống ở dưới cái gầm cầu nằm trong khu ngoại ô ít xe qua lại, tôi đă nh́n thấy ông ở một góc đường trong “down town”, với mảnh giấy carton viết xiên xẹo mấy ḍng chữ.
H́nh như ông già ấy không thể nhập cuộc với đám người vô gia cư nằm, ngồi hỗn độn trong khu công viên ở down town, ông t́m một nơi trú ẩn b́nh yên để sống nốt những ngày c̣n lại. Mỗi sáng ông chịu khó đón xe đi vào một nơi không ai biết ông là ai, để trốn tránh một hiện tại đau khổ. Không một mái nhà, h́nh như có hôm đi dạo quanh khu ḿnh ở, tôi đă nh́n thấy một người homeless sống dưới gầm cầu, che chắn kỹ lưỡng chỗ ngủ của ḿnh bằng những mảnh thùng cứng chất trên một cái xe lấy ở khu chợ nào đó. Không hiểu có phải ông già râu bạc đă chui từ dưới gầm cầu lên để nhập vào đám hành khách mỗi ngày trên chuyến xe lúc bảy giờ sáng. Ông thường ngồi ở hàng ghế phía sau con bé con chưa đầy năm, để được nh́n ánh mắt trong veo và cái miệng toe toét cười của nó dành cho ông mỗi buổi sáng. Con bé thỉnh thoảng nhoai người xuống để cười với ông, giơ bàn tay bụ bẫm bé xíu ra như muốn nắm lấy ngón tay thô kệch của người đàn ông nghèo khổ đang ngoắc ngoắc nó, nhưng ông không bao giờ dám chạm vào bàn tay non nớt của đứa bé thiên thần, chỉ v́ đâu đó có một khoảng cách mà ông tự cảm thấy toát ra trong đôi mắt của mọi người xung quanh.
Năm nào tôi cũng nhận được nhiều tấm thiệp Giáng Sinh, h́nh ảnh và màu sắc tươi vui từ bằng hữu xa gần gửi đến, kèm theo những lời chúc tuyệt vời cho mùa Lễ đẹp nhất trong năm. Tôi nghĩ đến ông già râu bạc, đến người con gái Mễ Tây Cơ hay bấm chuông cho tôi xuống khi xe sắp đến trạm, người mẹ bế đứa con thơ, bà Mary hay ngồi ở hàng ghế đầu cạnh cửa đi lên đi xuống, hay người tài xế da đen quen thuộc trên chuyến xe quen mỗi ngày. Sáng hôm đó trước khi lên xe, tôi đă hỏi thầm điều đó với người bạn thầm lặng của ḿnh, nghe tiếng reo vi vu trong gió, chắc chắn là sự đồng cảm về dự định của tôi trong mùa Giáng Sinh năm nay, đó là chuyện sao không gửi cho những người bạn mỗi ngày của ḿnh một tấm thiệp Giáng Sinh đơn sơ mua ở một tiệm 99 cents phía bên kia đường. Chỉ một tấm thiệp nhỏ thôi, tôi có thể gửi hết thông điệp của t́nh yêu mà không cần dài ḍng diễn đạt, đến với những người tôi gặp gỡ. Riêng ông già râu bạc, trên tấm carton ông ôm trước ngực, tôi thấy loáng thoáng hàng chữ “VN Veteran”, vậy sao không gửi cho người lính già chút quà nhỏ nằm trong tấm thiệp ghi đầy những lời hoa mỹ...
Vài ngày trước lễ Giáng Sinh, những tấm thiệp đă được tôi gửi đến từng người bạn đồng hành với tôi trên chuyến xe buổi sáng, tôi nhận thấy nét hân hoan cảm động trên khuôn mặt mỗi người, và nụ cười với hàm rắng trắng bóng của người tài xế da đen bỗng dễ thương hơn, ông ta đang huưt sáo một bản nhạc giáng sinh có âm điệu vui tươi. Ông già râu bạc vẫn nháy mắt cười với đứa bé nằm trong nôi, con bé hôm ấy được mẹ quấn thêm lớp chăn mới rất ấm. Ông có vẻ xúc động khi nhận tấm thiệp giáng sinh của tôi, hàm râu bạc rung rung khi đôi môi muốn nhếch một nụ cười mà lại méo xệch đi v́ cảm động, rồi khi nh́n thấy tờ giấy mười đồng tôi gấp nhỏ trong ḷng tấm thiệp, dường như đôi mắt ông mờ đi dưới màn lệ mỏng. Dù không nói ra nhưng chắc ông đă hiểu hết tâm t́nh của tôi khi gửi đến ông món quà nhỏ bé ấy, như cây thông bên đường, người bạn thầm lặng của tôi, tôi chỉ âm thầm kể cho nó nghe những ǵ ấp ủ trong ḷng ḿnh, rồi khi gió reo vi vu những cung đàn êm ái từ ngọn thông xanh, đấy có phải là câu trả lời dịu dàng nhất mà tôi nhận được.
Buổi chiều trước tuần lễ Giáng Sinh, tôi trở về nhà với một nỗi buồn ngổn ngang nặng trĩu trong ḷng. Bao giờ cũng thế, những buổi chiều đông nhạt nḥa ẩm lạnh cũng làm tâm hồn gây gây một nỗi buồn không duyên cớ. Đi ngang ngôi nhà thờ nhỏ đă thấy người ta giăng đèn sáng trưng, chỉ một màu trắng lung linh trên cây thánh giá. Vẳng trong chiều tà là tiếng chuông trong trẻo vang lên trong ngôi giáo đường thơm mùi gỗ thông, gợi cho tôi nhớ đến những mùa Giáng Sinh thời trẻ tuổi. Bên này đường người bạn dễ thương của tôi vẫn lặng lẽ trong bóng tối của buổi chiều tà, khi đi qua tôi không bao giờ quên sờ vào thân gỗ xần xùi của nó, một mảnh vỏ bé xíu rơi vào tay tôi để lại một mùi thơm hăng hắc mà dễ chịu vô cùng. Tôi nh́n lên ngọn thông, chào nó và đi về nhà với mùi hương của miếng vỏ thông c̣n vương trên những ngón tay, như ngày xưa thời hoa mộng, mùi hương của buổi hẹn ḥ vẫn c̣n vương vấn trong ḷng người thiếu nữ.
Trong đám hành khách của chuyến xe mỗi ngày, chuyến đi và về thường bớt đi hay thêm vào những khuôn mặt quen thuộc, tùy theo giờ làm việc của họ. Bà già Mary ngồi ở cửa trước í ới kêu người tài xế ngừng chuyển bánh, khi thấy có một người phụ nữ ́ ạch với cái bụng bầu đang chạy cố theo chuyến xe cuối ngày, người tài xế da đen làu bàu một chút nhưng cũng ngừng xe chờ người khách mệt nhọc leo lên xe với cái bụng to. Anh chàng đeo kính trắng, quần áo chỉnh tề thường ngồi ở hàng ghế giữa, đă leo lên xe rồi lại vội vă tuột xuống trước con mắt ngạc nhiên của nhiều bạn đồng hành, anh ta chỉ kịp nói là sáng nay vội quá nên đă lái xe đi làm, nhưng theo thói quen buổi chiều tan sở lại đi một mạch leo lên xe bus, mới chợt nhớ ra cái xe của ḿnh đang nằm ở băi đậu. Mọi người cười ồ lên vui vẻ, chuyến xe bus mỗi ngày có nhiều chuyện vui như thế, nhưng cũng không thiếu chuyện buồn khi một người khách tự nhiên chào tạm biệt mọi người, v́ ông ta mới bị “lay off”.
Sáng nay, trước khi lên xe tôi đă đứng chờ khá lâu nơi gốc thông ven đường, không thấy ông già cựu chiến binh râu bạc chờ xe như thường lệ, tự nhiên tôi lại băn khoăn chờ đợi. Bà Mary đă nghỉ sớm để sửa soạn nhà cửa mừng lễ Giáng Sinh với đứa con ở xa về, chuyến xe hôm đó chỉ có cô bé Mễ Tây Cơ luôn miệng kể chuyện, người phụ nữ trẻ vẫn bế đứa bé gái lên xe đúng giờ, rồi khi xe sắp chạy mà vẫn chưa thấy bóng ông già râu bạc. Isabel nhanh miệng tỏ ư thắc mắc về người bạn đồng hành già nhất đă vắng mặt trong chuyến xe bus, rồi lại quên ngay khi quay sang hỏi tôi về cách nấu món “soup” phở mà cô đă thưởng thức một lần ở quán ăn Việt Nam. Chỉ cách nấu một món ăn lách cách như Phở cho một người có vẻ không thông thạo chuyện bếp núc như Isabel không phải dễ, tôi đề nghị Isabel chỉ cần đến tiệm Phở, "To Go" một, hai là có một món soup ngon lành với người yêu bữa ăn tối đêm giáng sinh, lại không cần nấu nướng. Cô nhe hàm răng trắng bóng với đôi môi tươi khúc khích cười, thán phục cách ăn uống thông minh mà cũng rất là tiện lợi của tôi. . .
Buổi tối về nhà trong căn pḥng ấm áp, cây thông nhỏ ở góc bàn vẫn thi nhau chớp lên những tia sáng nhiều màu thật đẹp, hắt lên khuôn mặt xinh xắn của con búp bê tật nguyền đứng trong tủ sách một vẻ đẹp huyền ảo. Con búp bê tật nguyền mà tôi luôn mang theo đời ḿnh trên từng chặng đường đời, vẫn là một kỷ niệm T́nh yêu Giáng Sinh đẹp nhất trong đời tôi. Mỗi năm, gần bốn mươi năm rồi nhỉ, năm nào tôi có lúc như một đứa trẻ con, say sưa may cho con búp bê tật nguyền một cái váy đẹp, thắt một cái nơ cùng màu áo lên mái tóc xác xơ của nó. Ngày xưa con búp bê xinh đẹp như một thiếu nữ tuổi mười lăm, lành lặn và duyên dáng trong bàn tay của tôi ở tuổi hai mươi, đă bị mấy đứa trẻ con nghịch ngợm dành giựt đến nỗi một chân của nó bị kéo ĺa ra và không c̣n trở lại được t́nh trạng cũ. Nó vẫn đứng đó với khuôn mặt kiều diễm không bao giờ thay đổi, đôi mắt to và hàng mi cong nh́n tôi như thuở ban đầu. Con búp bê vẫn thế, chỉ khác là cái chân bị tật nguyền nên dáng đứng hơi lệch lạc, c̣n tôi, tôi không phải tôi của những năm tháng cũ . . .
Ôi kỷ niệm! Dường như con người hay mang theo trong đời ḿnh những kỷ niệm, mặc dù kỷ niệm đẹp nhưng với thời gian bao giờ cũng trở thành kỷ niệm buồn. Tôi cũng không vượt qua được điều đó dù tiếng chuông trong trẻo mùa Giáng Sinh của hiện tại, vẫn gieo vào ḷng tôi nỗi khắc khoải sầu muộn. Tôi vẫn chỉ kể cho người bạn thầm lặng bên đường toàn những nỗi buồn vu vơ, để rồi nghe tiếng lá reo trên khoảng trời mênh mông, tôi nhận lại làm niềm vui mỗi ngày của đời ḿnh. Dưới gốc thông ấy có bao nhiêu người dừng chân ở đó, họ có bao giờ nghĩ nó như một người bạn thầm lặng bên đường? Ông già cựu chiến binh râu bạc vào mùa Đông cũng hay nép vào đó trốn gió, có khi nào ông cảm nhận được sự chia xẻ của nó qua tiếng lá reo trên khoảng không bát ngát?
Đêm đă khuya mà tôi vẫn trằn trọc khó ngủ, cảm thấy thiêu thiếu một điều ǵ trong khoảng không gian quạnh vắng. Tôi nghĩ đến những bản nhạc Giáng Sinh qua tiếng đàn của Clayderman, trong cái CD người bạn gửi tặng. Tiếng đàn dương cầm của người nhạc sĩ tài ba lan lan, bồng bềnh theo giấc ngủ, ở đó có một mùa Giáng Sinh và những bức tượng Thánh trong ngôi giáo đường xa tít tắp, lâu lắm rồi tôi đă bỏ quên trong kư ức. Tôi c̣n h́nh dung ra khuôn mặt say sưa của người nhạc sĩ và đôi tay của ông đang lướt trên phím đàn, đêm trôi đi như một ḍng sông. H́nh như tôi khóc, lâu lắm rồi tôi đă nhủ ḷng dấu kín những giọt nước mắt vào đôi mắt ráo hoảnh của ḿnh, nhưng tiếng dương cầm của Clayderman d́u dặt đưa những cung bậc của âm nhạc làm tim tôi chảy ra những giọt lệ . . .
Buổi sáng tôi dậy sớm, dù đêm ngủ không ngon giấc, lại nghĩ đến người đàn ông râu bạc hôm qua không thấy đón xe đi về down town, làm người hành khất đứng bên lề đường với tấm carton viết lộn xộn những hàng chữ. Ông ta có đau ốm ǵ không, cuộn ḿnh trong cái túi ngủ dưới gầm cầu có đủ ấm trong mùa đông, những mảnh thùng giấy có đủ sức che được những hạt mưa và gió lạnh lùa vào tấm thân khốn khổ của kiếp không nhà? Bao nhiêu câu hỏi cứ chờn vờn trong óc tôi với một sự so sánh đơn giản thế nào là hạnh phúc và không hạnh phúc. Tôi định rằng sáng nay, một buổi sáng áp lễ Giáng Sinh, tôi sẽ đón xe sớm hơn b́nh thường để thủ thỉ với người bạn bên đường nỗi trăn trở của ḿnh, và cũng muốn biết hôm nay ông già râu bạc có đến trốn gió sau cây thông để đi “down town” như mọi ngày không?
Buổi sáng áp lễ Giáng Sinh năm nay tự nhiên trời ấm áp và ít gió, thật là một điều may mắn hạnh phúc cho ông già râu bạc ở gầm cầu. Tôi linh tính như ngày hôm nay mọi điều đều tốt đẹp hơn cho ḿnh, kể cả cây thông bên góc đường gần trạm xe bus. Đúng như tôi nghĩ, ông già râu bạc đă lấp ló đứng sau gốc thông, thấy tôi đi tới ông toe miệng c̣n vài chiếc răng sún ra cười, và điều ngạc nhiên hơn cả là nơi gốc thông, có một ṿng nơ quấn quanh gốc cây, lại thêm chùm trái châu lóng lánh bạc gắn lên chiếc nơ đỏ. Món quà Giáng Sinh mà ông già râu bạc nghèo khổ đă mang đến cho người bạn bên đường, cây thông của chúng tôi, tôi bỗng chợt nhận ra hạnh phúc là niềm vui mà mọi loài có thể chia cho nhau lại từ những nhỏ nhoi nhất.
Nguyên Nhung, Giáng Sinh 2006.
