NI
ĐỀ
(Trích
trong Kinh Hiền Ngu,
phẩm thứ ba mươi)
CHÍNH tôi (Anan)
được nghe: Một thời đức
Phật ở nước Xá Vệ, tại vườn
của ông Cấp Cô Độc, và rặng cây
của Thái Tử Kỳ Đà.
Bấy giờ
trong thành Xá Vệ người ở đông đúc,
chỗ cư xử chật hẹp, nhà xí ít, đi
đại tiểu tiện phần nhiều phải
ra ngoài thành, những nhà giàu sang họ đi vào
trong một cái bô, đậy nắp cẩn thận,
mướn người xách ra ngoại thành đổ.
Khi đó có ông Ni Đề nhà nghèo, hàng ngày sinh
sống bằng nghề đổ phân thuê.
Đức
Thế Tôn luôn luôn nghĩ đến chúng sinh có duyên,
kẻ nên độ trước th́ độ trước,
kẻ nên độ sau th́ độ sau, cũng như
cây kia nở hoa trước, th́ kết quả trước,
cây này nở hoa sau, th́ kết quả sau, tùy theo
những chúng sinh căn lành đă thục, hoặc
sớm hoặc muộn đều được
độ cả. Ngài biết ông Ni Đề căn
lành đă thục, nghiệp chướng đă tiêu,
nên một hôm tôi theo Ngài vào thành để cứu
ông ra con đường giải thoát.
Khi đức
Thế Tôn và tôi tới đầu phố, th́ ông Ni
Đề gánh hai cái thúng phân đi đổ, ông nh́n
thấy Phật trong ḷng tủi hổ, quẹo đi
ra con đường khác để lánh mặt,
vừa ra khỏi đường, bỗng nhiên lại
gặp Phật, sợ quá! Tẻ ra lối khác, tâm
ư lộn xộn, đập thùng vào bờ tường
gạch, phẩn bắn đầy người, ông
ngồi thụp xuống và không dám nh́n Phật.
Đức
Thế Tôn tới gần an ủi và nói rằng:
- Ni Đề,
muốn theo ta xuất gia tu đạo cho thoát
khỏi các nỗi đau khổ không?
- Dạ! Kính
lạy đức Thế Tôn! Ngài là ḍng Kim Luân Vương,
các đệ tử của Ngài là những quư nhân,
con là kẻ hạ tiện hèn hạ, đâu dám
xuất gia đồng hàng cùng các đệ tử
của Ngài được!
- Ni Đề!
Nghe ta nói: pháp của ta thanh tịnh nhiệm
mầu, cũng ví như nước sạch có
thể tẩy trừ được tất cả
cấu uế nhơ bẩn, cũng như đống
lửa cháy lớn có thể đốt tiêu mọi
vật, mặc dù vật lớn hay nhỏ, cứng
hay mềm, tốt hay xấu, đă bỏ vào th́ thành
tro than hết, pháp của ta cũng thế, rộng răi
vô biên, giàu nghèo, sang hèn, trai gái, nếu ai muốn
tu ta sẽ độ hết.
Ông Ni Đề
nghe Phật nói xong, ḷng tin chắc chắn, phục
xuống lạy và thưa rằng:
- Dạ! Kính
lạy đức Thế Tôn! Ngài đă giàu ḷng thương
đến con, vậy cúi xin Ngài cho con được
nhập đạo tu hành.
Thấy ông
bẩn thỉu quá, Phật sai tôi đưa ông ra sông
tắm, và cho ông một tấm áo mới, mặc
về tịnh xá Kỳ Hoàn, Phật thuyết pháp
cho ông nghe như sau:
- Sinh tử là
đau khổ phải nên sợ! Niết Bàn là pháp
an vui lâu kiếp bất diệt, phải nên kính.
Ông nghe Phật
thuyết pháp xong hốt nhiên giác ngộ, chứng
được sơ quả, chắp tay lễ kính
thọ giáo làm Sa Môn.
Phật nói: -
Thiện Lai Tỷ Khưu!
Ngài nói dứt
lời, tóc của ông rụng hết, áo Cà Sa
thấy mặc tại ḿnh.
Phật dạy:
- Ni Đề! Ông nên biết: Sắc thân năm
ấm nầy là khổ, những ác nghiệp gây ra
từ mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ư, tập
họp ở tâm thức nên đoạn nó đi.
Diệt phải nên chứng, đạo phải nên
tu.
Nghe Phật nói
xong, tự nhiên giác ngộ, dứt hết lậu, chứng
quả A La Hán. Dân chúng trong thành nghe Phật độ cho
ông Ni Đề, ai cũng lắc đầu lè lưỡi
có ư khinh bỉ, nói cùng nhau rằng:
- Ông Ni Đề
là người đổ phân thuê, đứng vào hàng
hạ tiện, tại sao Phật lại độ
cho ông ấy đi xuất gia. Lũ ta lễ bái làm
sao? Thỉnh Phật và Tăng đến cúng dàng không
mời kẻ đó! Lúc làm trai nghi họ lại
ngồi bẩn giường nhà ta.
Họ xôn xao
đồn khắp trong thành, ai ai cũng nghe biết,
sau đến tai vua Ba Tư Nặc, vua nghe thấy cũng
không hoan hỉ tâm, thầm nghĩ rằng:
- Ta phải can
thiệp việc này, nếu để Phật độ
những người nghèo hèn xuất gia th́ khi cúng dàng
lễ bái không tiện.
Nghĩ xong lên xe
đi đến rừng Kỳ Hoàn, khi tới
cửa rừng, vua dừng chân đứng nghỉ,
nh́n thấy một vị sư ngồi trên tảng
đá lớn vá áo, ở dưới có bảy trăm
người cơi trời dâng hoa cúng dàng, lễ kính,
đi nhiễu xung quanh, nhà vua tới gần thưa
rằng:
- Kính thưa Tôn
Giả! Tôi muốn vào yết kiến Phật xin ngài
vào thông bạch cho.
- Phải! Bệ
Hạ để tôi vào thưa trước giùm.
Nói xong vị sư ấy
rẽ qua ḥn đá đi vào trong bạch Phật
rằng:
- Kính lạy
đức Thế Tôn! Vua Ba Tư Nặc ở ngoài
cửa rừng muốn xin vào yết kiến đức
Thế Tôn.
Phật nói: - Ni
Đề hăy dùng đạo lực đi ra nói
rằng: Ta cho vào.
Ông Ni Đề
từ tảng đá lớn ấy bước ra cũng
như người nhô khỏi mặt nước không
có vướng vít ǵ, bảo nhà vua rằng:
- Thưa Bệ
Hạ! Tôi đă thưa với Phật, xin ngài
cứ việc đi vào.
Vua Ba Tư
Nặc thầm nghĩ như vầy:
- Việc ta định
hỏi trước, hăy khoan, ta sẽ hỏi
Phật, vị Tỷ Khưu này ở đâu tới
đây có thần lực cao siêu, hơn nữa
lại được các người cơi trời kính
phục cúng dàng như vậy?
Khi tới nơi
cúi đầu dưới chân Phật, đi ngang
về bên hữu ba ṿng, lui đứng về một
bên bạch Phật rằng:
- Kính lạy
đức Thế Tôn! Bên ngoài cửa rừng có
một vị Tỷ Khưu, thần lực cao siêu
đi vào trong ḥn đá cũng như người
đi dưới nước, đá vẫn không
nứt vỡ, họ tên ǵ, và ở đâu tới
đây xin nói cho con được biết?
Phật dạy:
- Đó là một người hèn hạ nhất
ở trong nước nhà vua đấy, tên là Ni
Đề hàng ngày đi đổ phân thuê, tôi thương
t́nh độ cho xuất gia tu học, chưa
được bao lâu đă thành Thánh quả, hôm nay
nhà vua đến đây cũng định hỏi tôi
việc đó!
Nghe Phật nói
thế nhà vua lấy làm quư, tự bỏ hết tâm kiêu
mạn, nhân thế Phật nói rằng:
- Phàm con người
ở trên đời, tôn, ty, sang, hèn, giàu, nghèo,
khổ, vui, cũng do tạo ác nghiệp, hay thiện
nghiệp đời quá khứ. Người nhân
từ đạo đức, khiêm nhượng, kính
trên nhường dưới, đó là bậc quư nhân,
kẻ hung ác tàn bạo, ương ngạnh, kiêu ngông
vô lễ độ, không phân phải trái thiện ác
là kẻ hạ ngu tiểu nhân.
- Kính lạy
đức Thế Tôn! Bậc Đại Thánh
xuất thế! Cứu tế cho muôn loài đến
những người hạ tiện, đê hèn c̣n
cứu khổ ban vui, không bỏ sót từng lớp
người nào, nếu có duyên lành. Ông Ni Đề
tại nhân duyên ǵ phải sinh nơi hạ tiện?
Làm phúc ǵ được gặp Thế Tôn? Hơn
nữa lại được chứng quả La Hán cúi
xin từ bi chỉ thị.
- Nhà vua nghe cho
kỹ, tôi sẽ nói rơ nguyên nhân cho biết.
- Dạ! Lạy
đức Thế Tôn! Con xin chú ư nghe, cúi xin chỉ
giáo.
- Đây cũng
một câu truyện đời quá khứ, thời
đức Phật Ca Diếp giáng thế độ
sinh, sau khi Ngài vào Niết Bàn, có mười vạn
vị Tăng cùng ở với nhau trong một Tùng Lâm.
Hôm ấy vị Sa Môn chủ Tùng Lâm mắc bệnh
phải uống thuốc hạ, ông cậy thế làm
một vị chủ không chịu đi ra nhà
cầu, mua một cái b́nh bằng bạc mạ vàng,
đi đại tiểu tiện vào trong, rồi
bắt một người đệ tử đem ra
ngoài đổ. Song người đệ tử
ấy đă đắc quả Tu Đà Hoàn.
Bởi thế! V́
không có tâm khiêm nhường, không phân biệt
được người hay kẻ dở, cậy ḿnh
có thế lực, giữ việc Tăng chúng,
gặp chút bệnh nhẹ lười biếng không
chịu đi, sai vị Thánh nhân đổ phân cho ḿnh.
V́ nhân duyên ấy bị lưu lăng trong ṿng sinh
tử, thường phải làm kẻ hạ tiện
trong năm trăm đời, đi đổ phân thuê,
cho đến ngày nay không thôi. Cũng do công đức
xuất gia tŕ giới, nên gặp ta cứu thoát. Nhà
vua nên biết ông chủ Tùng Lâm thuở đó, nay là
Tỷ Khưu Ni Đề đấy.
- Dạ! Kính
lạy đức Thế Tôn, quư hóa thay, Ngài
xuất thế thực là hiếm có, làm lợi ích
cho không biết lượng nào chúng sinh đau
khổ.
- Thiện tai! Như
thế đấy, ông nói cũng phải, chúng sinh luân
chuyển trong ba cơi không có định, người
tích thiện tu nhân, được sinh vào nhà tôn quư,
kẻ tạo ác phóng túng vô lễ độ,
phải sinh nơi hèn hạ.
Nghe Phật nói!
Nhà vua rất vui mừng bỏ hết tâm kiêu
mạn khinh người, đứng lên quỳ
thẳng ôm lấy chân ông Ni Đề lễ
lạy, và cầu xin ông xá tội.
Đức
Thế Tôn nhân v́ ông thuyết pháp nói về
luận "Bố Thí", Luật "Tŕ
Giới", luận "Sinh Thiên". Kẻ tà dâm
phạm dục là hạnh bất chính, đoạn
dục là hạnh an vui.
Bấy giờ
tất cả mọi người dự thính, ai
nấy đều vui mừng, tự thệ bỏ tâm
kiêu ngạo tuân lời Phật dạy tu hành, tạ
lễ mà lui.
---o0o---
(Người gởi: Thiên
Kim) |