Xưa có một vị
Tỳ kheo, cất một cái am trên một sườn núi vắng vẻ để tu tập thiền định. Dưới
chân núi là một con sông, có một con đ̣ qua lại. Vị Tỳ kheo muốn hạ sơn hóa
đạo phải đi qua chuyến đ̣ ấy. Kẻ đưa đ̣ là một bà lăo trên 50 tuổi, c̣n khỏe
mạnh.
Một hôm, khách
qua sông ngạc nhiên thấy kẻ đưa đ̣ không phải là bà lăo nữa, mà là một thiếu
nữ rất duyên dáng đẹp đẽ, dung nghi trang trọng, cử chỉ thanh cao. Hỏi ra mới
hay rằng, người con gái ấy không biết người ở xứ nào, một ngày nọ, tới xin bà
lăo ở trọ và giúp bà một tay đưa khách qua sông. Thấy nàng xinh đẹp, lại đoan
trang, lăo bà vô cùng thương mến.
Từ đó, khách sang sông thăm thầy Tỳ kheo
ngoạn cảnh mỗi ngày một đông. Có lẽ ai cũng thích qua đ̣ để được ngắm dung
nhan giai nhân và cái vẻ thướt tha mềm mại của tay ngà đưa mái chèo nhẹ trên
mặt nước. Thầy Tỳ kheo thỉnh thoảng có việc phải hạ sơn, cũng qua đ̣. Nhưng có
điều lạ, khi qua bên kia sông rồi, khách chỉ trả có một tiền, cô gái đ̣i thầy
phải trả hai tiền. Vị Tỳ kheo ngạc nhiên hỏi tại sao lấy tiền đắt hơn?
Cô gái cười nói: - "Mọi người qua đ̣ chỉ
có qua đ̣ thôi. C̣n thầy, ngoài việc qua đ̣, thầy c̣n ngắm tôi nữa nên phải
trả gấp đôi."
Không lư căi cọ lôi thôi với cô gái, vị Tỳ kheo
đành phải chịu trả cho cô hai tiền.
Lần sau, có việc phải xuống núi. Vị Tỳ
kheo bước xuống đ̣ không dám nh́n cô gái mà úp mặt xuống ḷng đ̣. Đến bến, mọi
người lên trả tiền đ̣, đến lượt thầy, cô gái bắt trả gấp bốn lần.
Thầy Tỳ kheo hỏi: - "Lần trước, cô bảo
tôi qua đ̣ nh́n cô nên phải trả gấp hai, nay tôi không hề nh́n cô mà chỉ úp
mặt xuống đ̣, tại sao cô đ̣i gấp bốn lần?"
Cô gái nói rất trang nghiêm: "Mấy lần
trước, thầy chỉ dùng mắt nh́n nơi mặt và bên ngoài của tôi. Hôm nay thầy dùng
tâm và nh́n hết toàn thân bên trong của tôi nên phải trả gấp bốn lần."
Nghe xong, thầy Tỳ kheo phát lên cười và h́nh như
có sở ngộ. Ngoảnh lại cô gái đ̣ đă biến đi đâu mất. Từ đó, chỉ c̣n bà lăo đưa
khách sang sông.
(Trích trong "Truyện
Cổ Phật Giáo", Minh Chiếu sưu tập, Tập 3)
