Chúng tôi đã nhiều lần viết về hoàn cảnh lưỡng nan của Cộng sản lúc này như sau:

1)        Vì tình trạng Kinh tế nghèo đói dưới chế độ, Cộng sản buộc phải mở cửa. Việc mở cửa này thuận lợi cho những Phong trào đấu tranh cho Nhân quyền và Dân chủ tại Việt Nam. Lực lượng Tôn Giáo lớn dần khả dĩ có thể lên tiếng mạnh mẽ làm lung lay chế độ. Cộng sản thấy cần phải cho ra Pháp Lệnh Tín Ngưỡng, Tôn Giáo để kềm kẹp, khống chế các Tôn Giáo. 

2)        Một mặt khác, chế độ Cộng sản Việt Nam lệ thuộc vào Kinh tế Tây phương và Hoa kỳ. Những nước này tôn trọng Tự do Tôn giáo. Nếu những nước Tây phương và Hoa kỳ nhìn rõ việc bóp chẹt Tôn giáo của chế độ, thì những nước này thắt chặt Kinh tế, Tài chánh lại đối với chế độ Cộng sản Việt Nam. Khi Hoa kỳ xếp Việt Nam vào danh sách những nước đáng phải lưu ý về Tôn giáo, đó là điều làm cho chế độ rất sợ hãi.

            Trong cái thế lưỡng nan như vậy, Cộng sản đã chọn quyết định cho ra Pháp Lệnh Tín Ngưỡng, Tôn Giáo. Nhưng Cộng sản phải tìm đủ mọi cách để che đậy cái trách nhiệm trực tiếp của mình. Họ đã xử dụng đám ngợm giáo gian quốc doanh để gánh vác thay họ cái trách nhiệm này, nghĩa là họ phải bọc cái Pháp Lệnh ấy bằng những chiếc áo Cà Sa, Chùng Thâm...Chúng tôi đã nhận thấy vai trò của đám ngợm giáo gian quốc doanh tuần tự như sau:

=>       Vai trò đóng góp tích cực cho việc hình thành Pháp Lệnh. Như vậy Cộng sản có thể tuyên truyền rằng Pháp Lệnh là sự góp ý hình thành của chính Đại diện các Tôn Giáo (quốc doanh).

=>       Vai trò phát động, phổ biến Pháp Lệnh. Từ ngày công bố Pháp Lệnh, 18.06.2004, cho đến ngày Pháp Lệnh có hiệu lực, 15.11.2004, Cộng sản đã mở nhiều những cuộc Họp để những Đại diện Tôn giáo (quốc doanh) ca ngợi Pháp Lệnh. Một trong những cuộc Họp ấy, Giám mục NGUYỄN VĂN NHƠN đã tuyên bố: “Các tôn giáo đang trông đợi Pháp lệnh TNTG“.

=>       Vai trò chủ động thanh tra, đốc thúc việc thi hành Pháp Lệnh. Khi Phàp Lệnh trở thành hiệu lực rồi, đám ngợm giáo gian quốc doanh, đứng trong Tổ chức Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam, tha hồ tung hoành vì Điều 7 của Pháp Lệnh cho phép và vì có sức mạnh khủng bố của Nhà Nước hỗ trợ.

=>       Vai trò tuyên truyền “giải độc“ che đậy cái quái thai Pháp Lệnh bẩn thỉu, Cộng sản xử dụng những tay sai Tôn giáo từ trong cũng như ngoài nước để tuyên truyền che đậy, để nói với Quốc tế rằng chế độ Cộng sản Việt Nam cho Tự do Tôn giáo.

            Vì Cộng sản lệ thuộc Kinh tế vào những nước Tây phương và Hoa kỳ, nên việc “giải độc“ là công tác quan trọng. Họ sẽ tìm cách cho đám ngợm giáo gian quốc doanh mặc áo Cà Sa, Chùng Thâm... từ trong nước ra nước ngoài để ăn gian nói dối lừa bịp dư luận quốc tế. Đồng thời họ cũng tìm những tên ngợm giáo gian quốc doanh từ Hải ngoại về Quốc nội để “giảng đạo“ và tuyên truyền rằng họ cho Tự do Tôn Giáo.

            Chúng tôi xin lấy một tỉ dụ thời sự lúc này. Đêm 12.01.2005, tôi được mời tham dự cuộc Phỏng vấn Hội luận phát thanh với California qua đường dây điện thoại. Chủ đề chính là Pháp Lệnh Tôn Giáo và Thư LÊN TIẾNG của Hàng Giám Mục Việt Nam, nhưng những người tham dự muốn nói đến vấn đề sôi bỏng của chuyến về Việt Nam của Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH và phái đoàn tùy tùng. Vị hướng dẫn chương trình đã nêu ra vấn đề thời sự của Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH cùng đoàn tùy tùng Làng Mai  tới gần 100 người về Việt Nam. Một số thính giả hỏi tôi xem nhận định thế nào về việc Thiền sư về Việt Nam thuyết pháp và in sách phổ biến. Tôi không biết nhiều về Lý lịch của Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH và Tổ chức của Ngài, nên tôi chỉ dám đưa ra một ít ý kiến sơ khởi dựa vào những thông tin trên các Diễn đàn Internet. Những nhận định sơ khởi của tôi như sau:

=>       Tôi đã đọc được hai Chương trình thăm viếng thuyết pháp rất chi tiết tỉ mỉ của Ngài tại Hà Nội và tại Sài Gòn. Hai chương trình rất là rầm rộ mà Cộng sản đã thuận ý chấp nhận cho Ngài và Phái đoàn. Sự chấp thuận này làm tôi ngạc nhiên.

=>       Phái đoàn tháp tùng gần 100 người cũng rất là lớn lao, nhưng Cộng sản sẵn sàng chấp nhận. Tôi nghĩ ngay đến việc Hòa Thượng THÍCH QUẢNG ĐỘ chỉ muốn đi thăm Hòa Thượng THÍCH HUYỀN QUANG bị bệnh nặng, mà bị ngăn cản, cấm đoán tại Trảng Bom.

            Nhìn những sự việc trên, tôi thiên về ý tưởng rằng đây là một việc dàn dựng trong kế hoạch tuyên truyền “giải độc“ che đậy của Cộng sản liên quan đến vấn đề Tự do Tôn Giáo và Pháp Lệnh đang sôi bỏng, liên quan đến việc muốn Hoa kỳ lấy tên Việt Nam ra khỏi danh sách những nước đáng quan tâm về Tôn Giáo mà Đảng rất sợ hãi. Nếu đây không phải là việc chủ mưu dàn dựng tuyên truyền của Cộng sản, thì việc Thiền sư kéo cả một phái đoàn hùng hậu tới gần 100 người về nước thuyết pháp với hai Chương trình chi tiết tỉ mỉ như vậy tự nó làm một dịp để Cộng sản tuyên truyền với Thế giới. Nếu Thiền sư là người hiểu biết tình hình và có lòng thành tâm chống những đàn áp Tôn Giáo của Cộng sản, thì Ngài không nên làm công việc về như vậy lúc này để Cộng sản lợi dụng tuyên truyền “giải độc“ che đậy.

            Tôi cũng được biết rằng Đài BBC mới loan tin Thiền sư kêu gọi sự hợp nhất của hai Giáo Hội Phật Giáo trong nước: Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất và Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam. Nghe tin này, tôi nghĩ ngay đến Phong trào Hòa Bình của những năm 63-65 trước đây. Đó là Phong trào Hòa Bình được hô hào bởi những người như NGÔ BÁ THÀNH, TÔN THẤT DƯƠNG KỴ...Tôi cũng nhớ lại rằng năm 1965, Tôn Thất Dương Kỵ bị Chính quyền Việt Nam Cộng Hòa mang ra cầu Bến Hải đẩy sang Miền Bắc về với chế độ Cộng sản. Hồi ấy Phong trào Hòa Bình kêu gọi Hòa Bình một chiều. Họ chỉ kêu gọi Miền Nam bỏ súng, trong khi ấy Bắc Việt gia tăng xâm lăng Miền Nam bằng vũ lực mà họ không kêu gọi. Lời kêu gọi Hòa Bình của nhóm này có nghĩa là Miền Nam hãy bỏ súng đầu hàng Cộng sản Miền Bắc. Nhớ lại Phong trào này, nên tôi thiên về nhận định tương tự cho việc kêu gọi Hợp nhất Phật Giáo của Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH.  Lời kêu gọi của Ngài có nghĩa là Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất hãy quy thuận Cộng sản và gia nhập vào Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam, một Tổ chức Tôn Giáo quốc doanh do Cộng sản sai khiến.

            Tôi có đề nghị như sau: Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH hãy tuần tự kêu gọi cho hữu lý theo những bước sau đây:

=>       Thứ nhất: Hãy kêu gọi Cộng sản đừng quản chế kềm kẹp Hòa Thượng THÍCH QUẢNG ĐỘ, Hòa Thượng THÍCH HUYỀN QUANG và những Lãnh đạo khác của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.

=>       Thứ hai: Hãy kêu gọi Cộng sản cho Giấy phép hoạt động đàng hoàn cho Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.

=>       Thứ ba: Khi hai Giáo Hội đã có Giấy phép hoạt động đồng đều rồi, thì lúc ấy Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH mới kêu gọi hai Giáo Hội họp lại với nhau, không có áp lực nào từ quyền lực bên ngoài, để cùng thảo luận việp Hợp nhất lại.

            Kêu gọi như vậy mới là đứng đắn vậy.

            Dầu sao mặc lòng, chuyến về Việt Nam này của Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH cùng phái đoàn hùng hậu gần 100 người để thực hiện hai Chương trình thăm viếng và thuyết pháp tại Hà Nội và Sài Gòn cũng trở thành kế hoạch tuyên truyền của Cộng sản để nói rằng chế độ cho Tự do Tôn Giáo.

            Từ ngày 12.01.2004 đến nay, tôi đọc được nhiều chi tiết về Lý Lịch của Thiền sư. Theo một bản tin, Thiền sư đã hoạt động vào những năm 64-65 trong Hội Đồng Nhân Dân Cứu Quốc do ông LÊ KHẮC QUYẾN khởi xướng từ Huế, đốt phá Thanh Bồ, Đức Lợi ở Đà Nẵng, rồi tràn vào tận Phan Thiết. Hồi ấy, Lực lượng Sinh viên TỰ DÂN (Tự do Dân chủ) mà tôi làm Chủ tịch, dưới khẩu hiệu Bảo Vệ Giáo Dục Thuần Túy, đã đối kháng kịch liệt Hội Đồng Nhân Dân Cứu Quốc này.

            Chúng tôi cũng đọc được những bản tin về việc Thiền sư nói Mỹ tàn phá Thị xã Bến Tre với 300000 dân chết, việc hô hào phản chiến.

            Hy vọng rằng với những thông tin nhận được này, đồng thời với những lời tuyên bố của Thiền sư lúc này tại Việt Nam và thái độ đón tiếp và phát biểu của Nhà Nước cũng như của Báo chí Cộng sản, chúng tôi có những dữ kiện để viết những nhận định chi tiết trong số báo sau về chuyến về Việt Nam của Thiền sư THÍCH NHẤT HẠNH và phái đoàn tùy tùng hùng hậu tới gần 100 người.

Prof.Dr. NGUYỄN PHÚC LIÊN, Economist