Dụng văn-hóa trau-tria nữ phách,
Lấy kinh-luân thúc-thách quần hồng,
Gươm thư giúp sức gươm hùng ,
Điễm tô nghiệp cả con rồng cháu tiên
.
Bởi rẻ-rúng thuyền-quyên thiếu
học,
Dầu chí thân tơ-tóc cũng khi .
Tinh-thần cao-thấp nhờ thi
Giục tài nữ-sĩ sánh b́ cùng nam .
Chinh-phụ trước treo nên giá guí
Áng văn làm nhuệ-khí cầu vinh
Thêm duyên chước quí giao t́nh
Mỹ-ngôn nương ư gia-đ́nh an vui .
Nấu kinh-sử ra mùi son phấn
Cầm bút nghiên đặng thấm má đào
Quần xoa đỡ ngọn binh-đao
Lấy h́nh thục-nữ dậm màu nước
non.
Cửa thánh-miếu hỡi c̣n thiếu gái ,
Chốn quyền-môn nữ lại vẫn không
Vật chơi ở chốn khuê-pḥng
Đă cam phận vợ để chồng cầm
duyên .
Phần nội-trợ trăm phiền đeo
đẳng
Đạo phụ cơ đă nặng cho ḿnh
Duyên may chồng đă nghĩ t́nh
C̣n cha, c̣n mẹ có đành phận đâu ?
Nỗi em chị bởi đâu chẳng
thuận
Nỗi nhi-tôn lẩn-bẩn bên lưng
Nỗi nhà, nỗi bếp, nỗi lân ,
Nỗi trong thân tộc, nỗi gần nỗi
xa .
Trên lo thảo, giữa ḥa, dưới
thuận
Ngoài nên danh trong vững mối giềng
Nỗi trông hương-hỏa giữ bền
Giúp nên chồng có phẩm quyền cao sang .
Mảng lo-lắng chữ nhàn nào rơ
Huống để công đến ngơ
Khổng-tŕnh
Rừng nho biển thánh thinh-thinh
Nữ lưu nào thấu muôn ngh́n thi-thơ.
Kĩnh tổ-tiên, nỗi thờ, nỗi
phụng
Tế tông-đường, lo cúng lo đơm
Kiến thân, viếng sớm thăm hôm
Chua cay rơ miếng, cơm ngon, cá bùi .
Lưỡi lừa miếng nhai cơm lũ
trẻ
Kiêng vật ăn đặng để nuôi
con.
C̣n con ṇi giống chồng c̣n ,
Mảnh thân đành chịu hao-ṃn với ai ?
C̣n gặp thủa xanh mày lịch sắc
Dâng h́nh hoa treo mắt bướm ong
Nào là hương đượm lửa
nồng
Nết khuôn giữ vẹn chữ đồng lương
nhân .
Muốn trau-chuốt mặt ngần thân
dịu .
Vẽ cho hay mày liễu má đào
Thương ǵn lúc ốm khi đau ,
Sợ chê xấu phận, cây màu phấn-son .
Ḿnh mỏng-mảnh, sức non-nớt
yếu
Đỡ-nâng chồng vốn thiếu tay co
Không toan sớm đói chiều no,
Lựa là tứ hải ngũ hồ giúp nhau .
Cứ tựa cửa pḥng đào giấu
dạng
Ngoài nước non nào hẳn vơi chênh .
Mảng trong thấm nghĩa năm t́nh
Để công bẻ liễu bắn b́nh trượng
phu .
Dầu không mấy giả ngu cho thuận
Phải bao nhiêu cũng nhận lỗi lầm .
Pḥng đào giữ rủi rơi trâm ,
Sợ lơi hơi sắt, tiếng cầm
lạc cung .
Thử từ nết khi chung lúc chạ ,
Gióng từ hơi, ḥa-nhă tơ loan,
Ch́ vui dưới trướng ngoài màn.
Nhẫng lo ngại nỗi phụ-phàn ái-ân .
Nghe từ lịnh, cúi vâng từ mạng
Nhọc ḷng chi nào dám dỉ hơi!
Sợ cơn dông gió tơi-bời.
Trà-mi xơ-xảy hoa rời ră bông.
Che đậy kín, tường đông ong bướm,
Giấu nhặt nghiêm, nhụy tướng hương
b́nh .
E khi vách có âm thinh,
Để gương lỗi đạo, lỗi t́nh
phu-thê,
Giao thân cứ gần kể kẻ thiết,
Ép nhớ thương làm điếc làm đui.
Mặc người cha dể mẹ duôi
Ngoại tông nương phận, nếm mùi trân
cam.
Hiểu thương ghét giả cam phận
dại .
Biết nên hư chẳng căi cho cùng
Nên th́ an phận kiếm cung,
Hư th́ khổ vợ tội chồng chung nhau
.
Ngoài mặt phép, chàng sao thiếp vậy,
Giữa cửa công phải quấy đồng
thân .
Vinh th́ chàng măo thiếp cân ,
Hèn th́ chàng váy thiếp quần đổi thay
.
Lấy khổ-cực làm bài thuốc
mến,
Dụng đau thương rù-quến thâm t́nh
Dầu chàng đổi dạ én anh,
Tề-mi vẹn Đạo giữ ǵn phép khuôn ,
Nâng khăn-trắp giải buồn quân-tử
Hầu tửu trà giấc ngủ không an
Chàng vui thiếp cũng vui càng
Chàng buồn thiếp tựa bên màn khóc theo ,
Ḍng tương chảy thân bèo trôi-nổi
Chẳng ai thương chửa lỗi b́nh
lời
Chàng th́ biển cả vơi-vơi
Thiếp thân bóng bọt giữa vời linh
đinh .
Nếu gặp phước bố ḱnh đánh
khách ,
Biết yêu hoa dưới ngạch pḥng thu
Rủi duyên, gặp phải thường phu ,
Nhành xuân th́ trọng, gương thu dở
cầm .
Khi lịch sắc, trao trâm đáng giá
Cơn tàn hoa, keo ră sơn rời .
Vẻ hồng mắt mỏ bao mươi ,
Đưa cho quân-tử trọn đời
chủ-trương .
Nhụy đương nở mùi thơm ngào-ngọt
Dâng h́nh hoa lo lót con ong
Trăm năm kim cải cũng chồng
Trái duyên cũng vẹn đạo tùng mà thôi
.
Thân ḷn cúi, vợ tôi chồng chúa,
Đạo phu thê như đũa nên đôi .
Dầu cho lúc đứng, khi ngồi ,
Chàng là chúa cả, thiếp thời gia-nô .
May quan cả rủi cho lê-thứ
Trong gia-tộc cũng cứ phép nhà
Hèn người sang ấy của ta
Chê người, ta lại cho là đáng khen .
Chồng sang đặng ta hèn chẳng
quản ,
Chồng đẹp h́nh ta mảng lo-âu .
E ra nhiều thiếp nhiều hầu ,
Rồi tham bẻ lựu, bỏ đào bơ-vơ.
Hễ xấu dạng, th́ nhơ phận
thiếp
C̣n đẹp h́nh nhác kiếp phù-dung .
Ḿnh thương người cũng thương
cùng
C̣n như chê bỏ, lại dùng vào đâu ?
Kiếm xứng mặt mày râu dưới
thế
E không mưu đủ kế ǵn duyên .
C̣n theo tham ván bán thuyền.
Trông chi giữ mảnh hương nguyền cùng
nhau,
Lỡ lối cũ động-đào
lạc bước ,
Khó cầm duyên đợi ngọc cầu lam
Thân tiên dầu lỡ gót phàm ,
gương xưa lỗi ráp ai cầm làm chi .
Nhẹ là bức, nặng th́ t́nh nghĩa
Để dụng riêng cho phiá nữ-lưu.
Thung-dung quân-tử hảo-cừu ,
Năm thê bảy thiếp mặc dầu trăng
hoa .
Nào có tưởng vợ nhà đau-đớn
,
Ôm t́nh-si, muôn lượng sầu than.
Máu ghen chăn gối dẫy tràn,
H́nh mai ủ-đột, sắc càn héo-don .
Hễ càng ngắm hao ṃn đá ngọc
Càng riêng lo tơ-tóc không bền .
Chàng vui cung nguyệt trao duyên
Thiếp sầu sợ nén hương huyền
bớt thơm .
Lo rồi ngại ra cơn mất nết
V́ ghen tương hết biết thân ḿnh
Dám toan tử-tiết với t́nh
C̣n chi kể đến gia-đ́nh hư nên.
Nếu ôm-ấp một bên thương
nhớ ,
Bịnh tương-tư khó gỡ cho kham .
Nên toan đập nát cung cầm ,
Vô duyên đành phận, sống làm chi đây
?
Thương ra giận khó khuây nỗi
nhớ
Mối tơ duyên ai gỡ cho đang
Hỡi người cỡi phụng ngừa loan
,
Phải như vợ dám phụ-phàng mới
sao.
Tả nỗi thảm, thêm đau mấy
đoạn ,
Mượn bút hoa đắp cạn thành
sầu .
Tiếng tiêu dấu lọt phụng-lầu ,
Hoặc may gỡ đặng giây sầu
nữ-nhi .
Cầm bút ngọc đề thi tự
thuật
Một kiếp sanh của bậc văn-tài
Nêu gương tuyết giá hậu lai,
Gỡ trong muôn một những bài sanh lư .
Khi đầu ấp cùng khi tay gối
Thân-thiết nhau sớm tối quen hơi .
Chừ sao chong ngọn đèn ngồi,
Cô-đăng giỡn bóng, ghẹo người
thương tâm .
Nào là thuở âm-thầm dan-díu,
vịnh bóng trăng dặng níu hoa đào .
Chừ sao bỏ cảnh úa xào,
Nhụy phai, hương lợt khuôn rào
tả-tơi?
Nào khi đứng lúc ngồi đủ
mặt .
Qua tường đông lóng bậc tơ-đồng
.
Chừ sao chăn-chiếu lạnh-lùng
Phím loan nín bặt, tranh ṭng đứt dây .
Nào khi lén vẽ mày thục-nữ
Nào khi lo ǵn-giữ hương thề .
Chừ sao bướm cũ ĺa huê,
Vườn thu vắng khách, ủ-ê canh tàn .
Nào khi tựa bên màn canh lụn
Nào khi ngồi ngó bóng Hằng-Nga
Chừ sao để lụn canh gà,
Vắng hoe gối phụng, nguyệt tà, hoa thưa
.
Nào khi đổ mây mưa đảnh giáp
Nào khi lo ấm-áp cung thiềm
Chừ sao vắng dạng, tàn đêm
Gia cư rách cửa, ven thềm cỏ chen .
Nào khi ước giữ niềm son-sắt
Nào thề non nắm chặt dải đồng
Chừ sao đổi dạ thay ḷng
Hẹn xưa bỏ chảy theo ḍng tương-giang
.
Nào khi đứng giữa đàng trông
ngọc
Nào khi ngồi dưới bọc trông dâu
Chừ sao phụ nghĩa sơ-giao
Pḥng toan ném gánh tâm đầu sông Ngân .
Nào khi đến cầu lam chưởng
ngọc
Nào khi lo giả thuốc trường sanh .
Chừ sao bỏ nghĩa én anh,
Tham lê, bỏ lựu, phụ t́nh trước
mai.
Nào khi cửa then gài mấy lớp
Cấm vườn xuân nườm-nượp
én anh
Chừ hoang cây cỏ xủ mành,
Gần cây chim lánh, đến cành gió day .
Nào khi sắc so tài đẹp dạ ,
Nào khi nhen hương-hỏa ba sinh
Chừ toan bứt mảnh tơ-t́nh ,
Trà ngâu chê chớ, rượu quỳnh
chối thương .
Nào khi hỏi thăm hạng Từ-Thức
Nào khi ḍ mấy bực cầu ô
Chừ sao kẻ hớn, người Hồ
Để cho pḥng hạnh ra mồ quạt duyên .
Nào là lúc ngửa-nghiêng đêm quạnh
Nào là khi thức tỉnh đêm khuya
Chừ sao loan-phụng chia ĺa
Con trông, vợ nhớ mắt kề ngó song .
Càng thấy con khờ không đủ trí
Càng thêm lo huyết-khí bên chồng
Nâng niu lúc ẵm khi bồng ,
Phụ thân thế phận cho chồng dạy
khuyên .
Càng sợ hở thung-huyên phiền-muộn.
Thảm bao nhiêu gắng gượng làm vui
Tảo-tần sớm dưỡng chiều nuôi
,
Thế chàng thiếp lănh vai người
hiếu nam.
Thấy em dại không ham đèm sách
Càng để ḷng hỏi-hạch kinh luân
Thay chàng thiếp trả nghĩa thâm
Dạy em văn-hóa thiếp làm trưởng-huynh.
Càng nghĩ đến linh-đinh phận
thiếp ,
Càng ngại lo tội-nghiệp thân con.
Những ngờ nước thấm đầu
non
Nào hay trăng khuyết hoa-ṃn nhơn-duyên .
Càng đeo-đẳng nỗi phiền
nỗi thảm
Càng thương thân chích bạn ĺa đôi
Phận sao phận bạc như vôi
Nước lưng đáy gáo, hương trôi
dong là.
Càng ngắm đến cỏ hoa vật
loại
Càng thẹn v́ vắn-vỏi tơ t́nh
Chim kết cánh, cây liền cành
C̣n thân thiếp chịu một ḿnh đơn
côi !
Ḱa cá giỡn vẩn vơ đáy nước,
Nọ kết đôi cưu thước ven
trời
C̣n thân thiếp chịu cút-côi
Đèn khuya nhắc thảm, gió mơi ghẹo
sầu .
Ḱa oan-ương ấp nhau chẳng hở
Nọ én-anh rỉ-rả kêu thương
C̣n ta luống những đoạn-trường
-tanh !
Ḱa cầm điểu bẻ cành kết
ổ
Nọ thú trùng moi lỗ làm hang
Này thân thiếp chịu gian-nan,
Linh-đinh đất chiếu, trời màn không
nơi !
Ḱa ong kiến tha mồi dành để,
Cơn khốn cùng có thể nuôi thân .
C̣n thân thiếp chịu khốn-nàn
Tả-tơi nỗi mẹ, trần truồng
nỗi con !
Thôi đành kiếp nớt-non gượng
sống
Sống v́ con chẳng sống v́ thân
Đ̣i phen đỗi thảm ra mầng
Nâng-niu trẻ dại cho gần đặng cha
!
Đưa giọt sữa ra hoà giọt lụy
Trong t́nh chung huyết-khí đúc h́nh .
C̣n con may đặng giữ t́nh
Khối chung t́nh ở nơi ḿnh ấu-nhi.
Nghe trẻ khóc như ch́ dần dạ
Thấy con đau như đá đập đầu
C̣n con ô-thước bắc cầu
Mất con là cửa vô lầu lănh-cung .
Thấy xuân đến vẻ hồng
khắp chốn
Nương con thơ sống rốn cùng xuân .
Ru con giọng hát ngập-ngừng ,
Xuân ôi! xuân biết mấy lần đau thương
?
Ve kêu như dường trêu thảm ,
Mưa sầu tuôn mấy dặm biệt-ly
Dỗ con lệ ngọc li-b́,
Hạ ôi, hạ có biết ngh́ phu-thê?
Chiều thu nhắc, ủ-ê cảnh hạn,
Nhấp-nhô xem cánh nhạn về non
Trông thu rầu ngó thân con ,
Thu ôi,thu biết hao-ṃn tấm duyên ?
Đông lạnh ngắt, mảnh mền úm
trẻ .
Ngồi đêm trường quạnh-quẽ pḥng
không
Nhờ chồng thấy trẻ năo-nồng ,
Đông ôi, đông biết tấm ḷng kiên-trinh ?
Vắng mặt chồng cân h́nh của
trẻ
Ngó thấy con đặng vẽ tượng
chồng
Cân thương trẻ ấy mà đong ,
Th́ trong thương ấy của chồng tám
phân .
Ḱa máu huyết, cành xuân nhụy nở
Khối ái-ân đành ở nơi con .
Dầu cho biển cạn non ṃn
Tơ-duyên khắn-khít chỉ c̣n bấy nhiêu
.
Trẻ nhỏ-dại lắm điều
học-hỏi ,
Thường kiếm cha mong mỏi thấy nhau
.
Dỗ con chỉ bóng giải sầu
Rằng: khuya đèn thắp cha hầu về thăm
.
Hơi mảnh áo c̣n cầm đặng
ngữi
Gối loan ǵn từ buổi kết duyên
Ba sanh dầu toại thửa nguyền
Họa trong giấc mộng giải phiền
giao hoan .
Càng bạc phước càng than con dại,
Lo tảo-tần măi-mại dưỡng nuôi.
C̣n cha con tỷ như côi
Chít-chiu trẻ khó, bồi hồi mẹ
đơn .
Nhịn ăn mặc ngừa cơn thiếu
thốn,
Màm lụng nhiều nuôi dưỡng sắp con
.
Nại chi xác yếu thịt ṃn
Gia tư miễn đặng vuông tṛn giữ
duyên .
Lớn một tuổi mẹ thêm một
khổ ,
Hiểu một điều mẹ hổ cho thân
Trí con lần mở nẻo gần
Hỏi cha sao phụ, tố-tần làm răng .
Chẳng lẽ nói cho chàng đen bạc
Chẳng lẽ cho cỡi hạc quên nha
Không đành nói thác ra ma .
Không đành nói ngụ nơi nhà lầu xanh .
Không lẽ nói mến anh quên én
Không lẽ rằng trộm nén hương
thừa
Nói chi t́m vợ dâng dưa ,
Lẽ nào nói rượt theo vừa Hằng-Nga
.
Không lẽ nói đi qua Đông-Độ
Không lẽ rằng vô số chinh-phu .
Lẽ nào nói bị tội tù
Lẽ nào nói trấn Tây-Âu làm hoàng.
C̣n nói thiệt rằng chàng phụ thiếp
Cũng v́ mê theo kiếp làng chơi
E con đến lớn nên người .
Gương cha để thẹn những
lời bợm hoang.
Riêng chịu thảm không than với trẻ
Đổ lụy rơi theo khóe miệng cười
Vui là gắng-gượng làm vui
Cái vui cùng trẻ là hồi ai-bi.
Ngàn dâu ngó ngày chầy, thăm thẳm,
Bận ḷng con lại vấn nô-y
Xem chừng coi mảnh anh-nhi
Co tay đếm tuổi, bấy chày không cha .
Hột cơm tẻ, nhai ra như cát
Gan c̣n nguyên như nát bao chừ
Nuôi con từ lúc đ̣a thư
Bao nhiêu máu thịt công chờ bấy nhiêu .
Chàng đâu rơ khúc-khiu cực nhọc
Lớn khôn-ngoan biết học biết hành
Biết ơn nuôi dưỡng sanh thành
T́m cha lại bỏ một ḿnh thiếp côi .
Càng thấy lớn mầng rồi lại
sợ
Mầng nên h́nh c̣n sợ theo cha
Dường như con vịt mẹ gà ,
Trẻ thơ vội phản mụ già kinh tâm
.
Làm lụng té bao lăm của-cải ,
Để cho con làm ngăi cùng con .
Nỗi lo đôi lứa vuông tṛn,
C̣n lo gia-thất vĩnh-tồn hậu lai.
Định hương hỏa, hằng ngày qui
tế ,
Lập pháp-gia, tự kế phụng thờ
Con chàng thiếp trả khi thơ ,
Ḍng chàng thiếp dạy phụng thờ
tổ-tông .
Lựa cho học các công các nghệ
Tính cho hay mọi vẻ văn tài .
Sĩ, nông ,công ,cổ sanh nhai
Ngư, tiều, canh, mục làm bài bảo thân
.
Hễ phải mặt văn-nhân tài-tử,
Dạy con nên vẹn giữ nhơn-luân ,
Văn là thượng-sĩ danh thần
Vơ th́ bạt-tụy siêu-quần quân trung .
Quan th́ phải tận trung v́ chúa
Dân th́ hay tập búa Lỗ-Ban ,
Sang th́ giữ vững ngai vàng
Hèn th́ trừ đảng bạo-tàn hại dân
.
Trọng th́ lấy đai-cân làm lịnh
Khinh th́ lo trừ nghịch làm duyên
Nước non để tuổi cùng tên,
Quốc-gia khinh-trọng bở-bền nơi dân.
Con thương mẹ dầu vâng lịnh
dạy,
Thương quê-hương trọng ngăi quân
thần
Ngọn rau tấc đất là ân
Một ḍng một giống lo cần ích chung .
Nếu đề đặng tinh-trung hai
chữ
Vạch lưng con viết chữ dể dành
Rủi cơn loạn quốc khuynh thành
Tấm gan liệt-sĩ cũng đành độ
dân .
Dầu rủi phận nợ thân chẳng
vẹn
Đạo cần-vương nêu tiếng thanh cao
Trung-thành giữ cơi Nam-Trào
Hùng-anh trước đặng Ngụy-Tào
khiếp oai.
Trước quốc-chánh chia hai tộc
chủng
Núi Hoàng-Sơn định phỏng biên cương
Bắc-Nam hiệp tổ Hùng-Vương ,
Xúm nhau nâng nổi miếu-đường
Việt-Nam .
Giang-san bốn ngh́n năm tổ-nghiệp
Văn-hóa so cùng kịp tha-bang
Xa-thơ nay găy giữa đàng
Con tua giữ dạ cứu nàn giúp nguy .
Nào quốc-thể người thi kẻ
thị
Nào dân đem phép quỉ hớp hồn
Nấu sôi cái máu anh-phong .
An-bang tế-thế một ḷng lo âu .
Đấng quân-tử đâu đâu cũng
nợ
Khắp năm châu khai mở qui-mô
Châu-lưu tứ-hải ngũ-hồ
Thơ hương đắc-vận cậy
nhờ dân sanh .
Vùng Nam-hải, uy-linh nhứt quốc ,
Cỏ rẽ hai, chia đất ráp ranh ,
Trời c̣n roi nước hùng-anh ,
Giang-sơn là đấy, c̣n ḿnh ở đâu
?
Con cũng đứng mày râu dưới
thế ,
Nếu kém phương, thiếu thế
vận-trù
Dầu khôn mẹ cũng cho ngu ,
Tài chi trong kiếp tội-tù dă-man .
Con phải nhớ da vàng máu đỏ
Cơi Nam-Châu rỡ-rỡ quốc triều
Con Hồng cháu Lạc bao nhiêu ,
Thiếu tài kém đức, định
triều an bang.
Mẹ dầu phải suối vàng nhắm
mắt,
Vui thấy con đáng mặt làm trai .
Nhục con, con chịu chớ nài
Nhục cho Quốc-thể ra tài hi-sinh.
Thất xă-tắc dân ḿnh nghịch chủng
Quen nghề tham lại nhũng quan gian
Sâu dân mọt nước bạo-tàn
Mua quan, bán chức nhộn-nhàng cân đai.
Đem chơn chánh phô-bày trừ mị
Nâng-niu cho dân-khí lẫy-lừng
Dân th́ biết phận làm dân ,
Chúa cho đáng chúa, đ́nh-thần đáng
quan .
Trừ đảng dữ tham gian bạo ngược
Diệt những phường mưu chước
cầu vinh .
Xem dường cuồng khấu biên-đ́nh
Cung dâu tên cỏ, nước ḿnh chấn-hưng.
Xem lịch-sử vĩ-nhân mấy mặt
Đại trượng-phu trước giặc
vong thân .
Nên danh khai quốc công-thần
Nêu tên hậu thế xa gần tặng phong .
Muốn hiểu tổ vinh tông báo hiếu
Học cho hay trọng yếu Miếu-đường
.
Tầng quen cỡi ngựa cầm cương
Trận trung quyết thắng, chiến trường
đoạt binh .
Lựa những mặt tài-t́nh thọ giáo,
Học cho thông mối Đạo quân thần
Trương-Lương dâng dép ba lần,
Chút công ấy định Hớn Tần nên hư
.
Trọng-Ni nhận vi sư Hang-Thác
Học tinh-thần khai thác nho-tông
Gẩm coi tổn bấy nhiêu công
Làm cho thiên-hạ đại-đồng tri-trí.
Tôn kỉnh thầy cũng b́ cha trẻ
Mới đắc-truyền mọi lẽ cao siêu
.
Học hay kế nhiệm mưu mầu
Học nên tài đặng giải sầu
quốc-gia
Học đặng định chánh tà
giả thiệt
Học cho thông đặc-biệt hư nên
Học gan sắc đá cứng bền
Học cho đủ chước xay nền
Nam-Phong .
Học cho rộng giao-thông tứ xứ
Học cho cùng xử sự ngoại-lâ
Học cho đúng bậc tài thần
Ưu quân ái quốc vui cần dân nghinh .
Học cho thấu máy linh cơ tạo
Học cho toàn trí xảo văn-minh .
Thâu tài hay, nhập nước ḿnh ,
Làm cho dân hưởng thái-b́nh giàu sang.
Công dạy dỗ muôn ngàn khó nhọc
Ơn của thầy con học nên người
Tài hay tom góp một đời ,
Cho con chẳng kể vốn lời hơn thua .
Thầy lao-lực tùy vừa trí trẻ
Dạy cho thông mọi lẽ gần xa .
Tuổi xanh con đặng trí già
C̣n thơ con học hóa ra lăo thành .
Con nhờ thầy công-danh mới toại.
Như nhờ cha mới giỏi h́nh-dung
Hai ơn ấy gẫm so đồng
Nghĩa kia như hiếu, mặn-nồng
cả hai .
Xưa ruộng Thuấn voi cày chim cấy
V́ hiếu thân nỗi dậy tuổi tên .
Đế-Nghiêu t́m hiếu truyền hiền ,
Nương nơi gương ấy vẫn
bền đạo con .
Mẫn-Tử-Khiên tích c̣n roi dấu,
Dẫy xe cha áo xấu mặt dơ,
Sợ đàn em dạy u-ơ,
Khổ thà cam khổ cũng thờ dưỡng-nghi
.
Con ví biết trọng ngh́ phu-tử
Hiển-tông-môn khá giữ nơi ḷng.
Đừng làm nhục tổ hổ tông ,
Lập thân trả hiếu nối ḍng
truyền hương .
Nh́n trung-đường đền ơn cúc-dục
,
Nhớ công-sanh giữ chút h́nh-hài.
Dưỡng-nuôi lao-khổ đắng cay ,
Lửa hương chính ước có ngày
nối xa .
C̣n em-út trong nhà thơ bé ,
Trai dạy khuyên gái để khép khuôn .
Con đừng quen tánh luông-tuồng,
Các em hư nết gièo buồn song-thân .
Một cục máu chia phân mấy mảnh
H́nh-hài em tượng ảnh thân con .
Chữ rằng huyết-mạch đồng-môn
,
Riêng chưng thân thể, tâm hồn cũng con
.
Ngoài gia-tộc nước-non vầy bạn
Lựa tài danh giao cạn tâm-t́nh
Đời như trận giặc đua tranh
Dầu tài một ngựa một ḿnh khó nên .
Coi gượng trước Thánh-Hiền ghi
lại
Kết bạn nhau đạo ngăi làm sao
Tuy là khác thửa Đồng-bào ,
Mà trong sanh-tử một màu sắt-son.
Lưu, Quan, Trương giữ c̣n nghiệp
Hớn ?
Ǵn trọn thề chết sống có nhau .
Dầu cơn độc-mă đơn đao,
Tâm trung nghiă-khí Ngô, Tào cũng kiêng.
Sài, Triệu, Trịnh cũng quyền như
thế
Mà nên mưu đủ kế đồ vương
Tống thâu thiên-hạ Đại-đường
Cũng do bởi học nơi trường
hữu-giao .
Trong vũ trụ hiệp ḥa là mạnh ,
Phận đồ-thơ phải gánh non sông.
Anh em bạn tác vần đông .
Xô thành cũng ngă, lấp sông cũng bằng
.
Trai nam-tử gió trăn là phận
Đạp nước-non đặng tấn khí hùng
.
Đi con đường thế gai chông ,
Lớn gan hiu-quanh th́ ḷng cũng nao.
T́nh phu-phụ biết bao nghĩa trọng ,
Đạo nhơn-luân gầy sống của đời
Dầu cho non-nước đổi dời
C̣n niềm chồng vợ, c̣n người, c̣n
ta .
Bạn trăm tuổi thân ḥa làm một
Dầu sang hèn xấu tốt cũng duyên
Cùng nhau giữ vẹn hương nguyền
Cái duyên ḱnh-bố là duyên Châu-Trần .
Con đường thấy phụ-nhân nan ḥa
Cầm hồn hoa vày-vă thân hoa
Vợ con thay phận mẹ già
Nuôi con mẹ cậy bóng ngà nữ-dung .
Khi tối sớm lạnh-nồng có kẻ
Thân-mật con đặng dễ giữ con
Mẹ lo trong lúc c̣n non
Vợ con lo lúc thân ṃn gối run.
Nếu khổ-cực chung cùng chia sớt ,
Dầu sang vinh đừng bớt t́nh nồng .
Hễ là vào đạo vợ chồng ,
Hư nên đều có của ông công bà .
Con chớ ỷ ḿnh là nam-tử
Chiếm chủ-gia hẹp xử thê-nhi .
Đừng xem ra phận tiện-t́ ,
Quyền trong nội-trợ cũng b́ đồng
nhau .
Ai nâng-đỡ khi đau lúc ốm
Ai vù tṛn nắng sớm mưa mơi
T́nh chung bền giữ một đới
Chia cơm cắn muối không dới ḷng thương.
Áo trâu đắp đông sương
lạnh-lẽo
Cửa hấp gà mở nẻo tiễn phu.
Lập thân đừng để danh lưu ,
Cũng như Bá-Lư-Hề âu lạc t́nh .
Chém vợ để cầu vinh thuở trước
Ngô-Khởi c̣n gian-ngược chi danh .
Con đừng mượn nét khuynh thành
Lợi thân mà hại đến ḿnh
hồng-nhan .
Đừng sang-trọng phụ-phàng nghèo khó .
Gặp hầu xinh vội bỏ thê hèn .
Cá kia chung chậu hơi quen ,
Ái-ân đầm-thấm bởi bền nghĩa
nhân .
Gương đẹp-đẽ Măi-Thần
thuở trước
Trọng nhơn luân sau trước nên quan .
Hiền-danh ghi tạc giang-san ,
Nghĩa-trung đi cặp con đàng trựơng-phu
.
Tống-Hoằng chí trượng-phu không
đổi
Giữ nhơn-luân sợ lỗi đạo
hằng
Từ duyên công-chuá giao thân ,
Đứt cơn vợ quáng ân-cần dưỡng
nuôi .
Biết t́nh nghiă biết mùi ân-ái ,
Chia đau thương cột dải đồng
tâm
Ḱa ai đă gọi ân thâm
Hơn niềm chồng vợ âm-thầm giúp
nhau .
Đừng đến lúc ốm đau chẳng
ngó
Hương sắc xinh lại bỏ hoa tàn
Những là anh é nhộn nhàng
Buôn duyên bán nợ như hàng chợ đông .
Có chi trọng đàn ông cánh bướm
Nơi phồn-ba đậm nhượm màu gian
Đừng quen kết lũ vầy đ̣an
Cửa thanh lâu những rộn-ràng gío trăng
.
Giấc phong-nguyệt xem bằng túy-mộng
Vợ cùng hầu so-sóng đồng thương
Nhỏ th́ trọng,lớn th́ nhường
Noi cân quân-tử ra trường đánh ghen .
Coi thân vợ như em nhỏ dại
Đem ḷng yêu phận gái đơn cô
Đặng chồng dường thể đặng
mồ
Chôn thây cửa lạ cậy nhờ ở ai .
Phải tôn khí cành mai đương nở,
Đừng xa-hoa làm mớ hàng chơi .
Sánh ḿnh mỏng-mảnh thương người,
Rủi sanh phận gaí khó cười với thân
.
Gái mẹ dạy ân-cần cho lắm
Đừng để ḿnh lụy đến sông tương
Bông dầu đẹp khá ǵn hương
Quí chi liễu ngơ hoa tường trao duyên .
Đóng chặt cửa giữ nguyên trinh
tiết
Trọng thân danh bền nét đào yêu .
Phụng lầu gác uyển chờ tiêu
Giao cầu cho đáng nhiễu điều giá gương
.
Đừng đứng dựa sông tương
nhắn khách
Đừng trông trăng hỏi ngạch cung
thiềm
Đừng đề thi lá thơ chim
Cầu hôn để phụng đến t́m
cung loan .
Con khá nhớ hồng-nhan phận mỏng
Đừng làm cho thẹn bóng trăng xuân .
Hồng-quần tài sắc đa-truân ,
Vào ṿng bạc phận, chi mong trọn
nguyền .
Hoa phong nhụy cung Tiên cũng nếm ?
Gấm lót đường trọng tiếng cũng
nhơ
Nhà vàng phận quí khi thơ
Gót sen dầu lịch cũng nhờ vẻ xuân
.
Đừng cho nhiễm lấm thân
thục-nữ
Chốn pḥng the cứ xủ rèm là
Vườn thu giấu dạng Hằng-Nga
Hải-Đường nở muộn mặn-mà ái-phong
.
Phàm phận gaí đứng hàng khuê-các ,
Phải trau-tria tướng hạc h́nh mai .
Chín tầng cửa đóng then gài ,
Ra ngoài nghiêm-nghị trong bày đoan-trang .
Đối với khách đồng bàn đồng
tuổi ,
Nhớ cho hay lời nói giọng cười .
Ngôn từ ngọt dịu thanh tươi,
Tiếng tiêu khải phụng phục người
mới ngoan .
Gặp cơn rảnh nhà lang vắng khách .
Cổng chỉ kim đèn sách học hay .
Trăm nghề dầu chẳng đủ tài ,
Dệt văn Tô-Huệ gỡ dày chinh-phu .
Sửa từ nết ngày thậu tập tánh
,
Trăm hạnh hay bởi tránh đều thô.
Xấu-xa rách-rưới lơa-lồ ,
Đoan-nghiêm tánh-đức cũng cho gái lành .
C̣n đương thuở tuổi xanh thơ
bé ,
Rán theo cha học lễ học văn .
Phép xưa tùng phụ đă rằng ,
Dựa thân cội-tử đợi hàng trượng-phu
.
Thánh xưa dạy từ câu nói hiếu ,
Đạo thờ thân chầm khíu nên kinh .
Tích xưa nhắc đến Đề-Oanh,
Thương cha nên phải bán ḿnh kêu oan .
Bến nước gái mơ-màng trong đục
,
Đếm mười hai hoạ phúc khó lừa .
Xem cha cư-xử mà ngưà ,
Pḥng sau cho khỏi đổ thừa lở duyên
.
Cao niên biết tuyển hiền đáng
mặt ,
Khỏi lầm mưu kẻ giặc phong t́nh .
Sự đời thấu rơ dạng h́nh.
Trá ngôn lánh chước gia-đ́nh pháp nghiêm.
Đợi nơi cửa khách t́m thức
ngọc ,
Đừng đổ đường rời
bốc đóa hoa
Trong người so sánh với ta .
Lường tài cận sắc hiệp ḥa
mới nên .
Ai nam tử giữ bền tơ-tóc ,
Nhiều người hay lừa lọc câu
thề .
Trước khen sau ắt có chê ,
Ghi tâm tánh đức kiếm bề phụ nhau
.
Rủi để khách tóm thâu
tiết-hạnh ,
Tránh không qua nhẹ tánh nghi ngờ .
So ḿnh nắm dễ tóc-tơ ,
Ngoài ra c̣n lắm hẫng-hờ lứa đôi
.
Nét xuân sắc mấy hồi là trọng ,
Xuân lỡ rồi khó mộng xuân nguyên .
Thà cho đáng mặt thuyền-quyên ,
Đừng làm cầm sắt ra duyên bẽ-bàng .
Khi gặp đặng phải trang tài-mạo
,
Họăc trao trâm đắp áo làm tin
Th́ toan giữ vẹn chung t́nh ,
Đưa thoi đừng để lỗi ḿnh
nữ trung .
Đến lúc đă chung pḥng ḥa-hiệp
Phải tùng phu là phép xưa nay .
Mạnh-Quang tích trước ghi tài .
Tề-Mi vẹn đạo chẳng nài
khổ-thân .
Vợ Châu-Công đ́nh-thần mạng
phụ ,
Ở thôn-quê lam-lụ làm ăn .
Chồng th́ triều nội cao-sang
Vợ lo canh-cửi cơ-hàn tấm thân .
Giúp chồng trọn ân-cần nhiếp-chánh
,
Mới nên trang chúa Thánh tôi hiền .
Vợ không tham nhũng kim tiền
Chồng lo trọn đạo nắm quyền
chăn dân .
Phạm-Trọng-yêm mấy lần xa vợ ,
Nợ quân-vương nhiều thuở truân-chuyên
.
May duyên gặp đặng vợ hiền ,
Thanh-liêm chánh-trực giữ bền ḷng son.
Phải căn nợ cách non cũng gặp ,
Lỡ trái duyên vội gắp ra hư .
Con xem từ trước đến chừ .
Đấng anh-hùng gặp anh-thư mấy người
.
Dầu đẹp xấu để đời
luận biện ,
Vui duyên con thân miễn an vui .
Đừng chê chồng phân thiệt-tḥi,
Đáng danh quân-tử phải người lang-quân
.
Chữ hằng dạy thanh-xuân bất tái ,
Vợi người rồi danh gái hết kêu,
Noi gương đức hạnh
Nhị-kiều ,
Dở dang Du-Sách giữ điều
tiết-trinh.
Hễ thất nghĩa rẻ khinh Kim-Cải ,
Khó tưới hoa trở lại thanh tươi
.
Hư nên cũng có một đời ,
Hay chi thay đổi nhành mai sái mùa .
Tri-âm v́ đáng dây cầm nguyệt ,
Đừng đem t́nh chí-thiết giao-hoan .
Căn duyên dầu có phụ-phàng ,
Cũng do tiết giá mở đàng ngại lo.
Trai bảy thiếp cũng cho chẳng
hại ,
Gái lộn chồng đă hoai tánh danh ,
Con coi phận mẹ mỏng mành,
Chánh thê nay lại sánh ḿnh thứ thê .
Muốn c̣n phước dựa kề quân-tử
.
Phải hạ ḿnh đặng xử vuông tṛn
.
Chia chồng v́ dạ sắt-son ,
Nhịn chồng bởi chút sắp con cái nhà .
May tiểu-thiếp biết ḥa biết
thuận ,
An thân chồng đẹpxứng nợ duyên .
Rủi ro gặp gaí bán thuyền ,
Loạn gia phải chịu thảm phiền
lắm cơn .
Thà thấy dạng c̣n hơn hiu-quạnh ,
Nên cắn răng nhịn nhín t́nh thương.
Ai đời thắt dạ mà lường ,
Bưởi ḅng bụng gaí vẫn thường
giống nhau.
Cội thung thấy càng cao tuổi hạc ,
Nhớ liễu mai chếch mác mà đau.
Trường-Đ́nh giục thảm canh thâu,
Gối c̣n nữa nguyệt đối đầu
pḥng thu .
Con quốc quốc chưa âu đổi
bạn ,
Máu đổ-quyên đợi măn kiếp sanh.
Trượng-phu hà-hải đă đành ,
Nỡ nào đày thiếp một ḿnh tương-tư.
Chiêu-Quân chịu gĩa từ đất
Hớn
Thân cống Hồ ngất-ngưởng tha bang.
Thiếp nay cũng giống như nàng .
Thân Hồ tâm Hớn đôi đàng khó nguyên.
C̣n Tinh-Vệ lấp phiền biển ái,
Đ̣i trả chồng hà-hải sóng chôn .
Thiếp thân như ốc mượn hồn ,
Sống không thiết sống chết c̣n
ngậm đau.
Nơi Phiên-Quốc xôn-xao lượng
thảm ,
Hạnh-Ngươn xưa đă dám hi-sinh .
Cũng như thiếp nặng khối t́nh ,
Găy trâm Lương-Ngọc bễ b́nh Lư-Uyên.
Dầu chàng có vui riêng quên thiếp,
Thiếp cũng lo tội-nghiệp thân chàng.
Đậm hương cho toại hồng-nhan.
Gẫm thân có lúc khốn-nàn ốm-o .
Thương chi thật con đ̣ đưa khách
,
Nghĩa chi nồng những cách bán duyên .
C̣n thân c̣n mến c̣n quyền ,
Hết ưa hết chuộng th́ duyên hết
nồng .
Đây c̣n nổi bế bồng thêm trẻ ,
Hễ giao t́nh chẳng lẽ không con .
Hai vai gánh nặng thân ṃn ,
Cơn đau thất nghiă hầu hờn
giảm thương .
Chẳng như thiếp nhớ ơn giải
cấu ,
Mến từ khi mở nụ đào yêu .
Trăm cay ngàn đắng cũng chiều ,
Quí thân quân-tử dám liều với thân .
Rẻ rúng bấy hễ cân cũng trọng,
Quí bao nhiêu hờ-hững cũng khinh .
Chàng th́ nhẹ thể v́ t́nh,
Thiềp th́ lo sợ lụy ḿnh trượng-phu.
Niềm âu-yếm ai đâu rơ giá ,
Vui trăn hoa dối trá là thường .
Ăn nhờ, ở tam mua thương ,
Tiếc chi những thói hoa tường buôn ong.
Trông tin nhạn về đông ṃn-mỏi,
Thả lá hồng biết hỏi nơi ai .
Khối sầu càng chất càng cay ,
Chờ năm, năm lụn, đợi ngày ,ngày
qua .
Soi kính cũ mặt hoa đă nhíu,
Tóc hoa râm mày liễu ướm sương .
Mùi chê dưới mắt chán chường ,
C̣n duyên chi mộng đến đường
tái hôn .
Thôi đành gởi tâm-hồn gió tuyết,
Theo nương con cho hết tam tùng .
Hoặc là tṛn nghĩa thủy chung ,
Hoặc là chia dạ năo-nùng với con .
Ngắm đường thế đă ṃn
vinh-nhục ,
Đổi thay duyên đặng phúc hạnh ǵ .
Lánh buồn lại lạc lối bi ,
Rẽ duyên kim cải đem b́ phấn hương
.
Liếc mắt ngó vào trường
phong-nguyệt ,
Mua trận cười nào tiếc ngàn vàng .
Chừng cơn phấn lợt hương tàn ,
Núm mồ bạc-mệnh bên đàng cỏ chôn
.
Nào những khách đoạn-trường kim
cổ
Bởi trái duyên nên lỡ gót trần
Bán xuân khi đắt giá xuân ,
Thu qua để thẹn hồng-quần
biết bao .
Hỏi đến khách sớm đào tối
mận
Đọn những trang ngọc cận hương
thân .
Tầng nghe giá tuyết trong ngần ,
Cớ sao bị nhiễm phong-trần bởi
đâu .
Bởi thuyền bá sóng xao biển ái ,
Bởi non thề sương trải lạnh lùng
.
Bởi chàng phụ tấm t́nh chung ,
Bởi tơ-duyên cũ, tơ-hồng hết
xe .
Bởi nhan-sắc không khóc không mặn ,
Bởi hơi đồng không thẳng không kiêu
.
Bởi quen mùi vị pḥng tiêu ,
Bướm ong kiếm dựa vườn điều
đổi hướng .
Bởi hoa chạ bên đường dễ hái
Bởi buôn hương nặng ngăi nhiều nhơn
.
Đờn hay vặn lắm trục lờn ,
Đổi hơi cầm sắt ra trường ca
xang .
Bởi vào trướng ra màn hết vị ,
Bởi ngồi lơn lên kỷ hết nồng
.
Nên ưa mèo mả gà đồng,
Bỏ h́nh loan-phụng, dựa lồng chim xanh
.
Bởi mến cảnh đôi cành đài
liểu ,
Bởi ưa hoa, bận-bịu đài hoa
Bởi ham nguyệt rạng lánh nhà ,
Đèn chong buồn-bực, lập ḷa rèm thư.
Bởi quen mặt đào châu bớt đẹp
Bởi nh́n thường hoa ép liễu nài .
Chê vành xuân hết bịu mai ,
Kiếm đường hỏi liễu-chương-đài
bao mươi .
Bởi cửa tiá bóng trời
nồng-nực
Bởi thiên thu, gió chặt đường ong.
Cánh hồng quen với cuồng-phong ,
Nước non thế-giới vẫy-vùng tinh trăng.
Bởi cung quảng, bóng hồng nhấp-nhoá
Bởi đến Ngô, nghe gă Tây-Thi .
Bởi ham bóng sắc hơn ch́ ,
Mỹ-nhân thấy dạng kể ǵ đến
duyên .
Quen xa-mă chê thuyền là chặm ,
Đă mùi chàm, gọi thấm là hơn
Ca hay quên hẳn giọng đàn,
Một đêm tùy-mộng sánh hơn gặp vàng
.
Nơi tửu-điếm, nhà lang khác hẳn
,
Vợ chồng thường ít sẳn chiều
thương .
Trà-mi kém sắc hơn hường ,
Tiếng cười Bao-Tỷ hơn hờn
Phan-Vương .
Thiếp biết phận cánh bườm dưới
gió,
Đă khổ đời chiụ khổ cùng đời
Thuyền nan sợ sóng ḍng khơi .
Khúc quanh eo hẹp, ch́u thời khúc quanh .
Soi ḍng nước đặng nh́n thấy
dạng ,
Thấy nghi-dung hết mặn nét ngài .
Chẳng c̣n yểu điệu h́nh mai,
Da mồi tóc đă ướm thay nửa vàng .
Mảng gượng vui cùng đàn cháu
dại ,
Chỉ lời hay sự phải khuyên răn .
Tóc xanh là bạn mày nhăn ,
Nên ba dạy cháu biết bằng năm mươi
.
Khóc của mụ pha cười của
trẻ,
Chậm của già đổi lẹ của tơ
,
Ngắm coi cái nhỏ bây giờ ,
Nhớ trong cái lớn mịt-mờ chiêm-bao.
Nương con gậy ra vào lụm-cụm,
Lưng gối dùn lững-thững bước
đi.
Thôi gần hết kiếp làm ǵ ,
Co tay đếm tuổi quá kỳ tri thiên .
Bổng tiếng sấm gần bên tai nổ
,
Nghe tin chàng mệnh số du tiên .
Ôi thôi trời động đất nghiêng !
Chết chàng hồn thiếp chơi miền âm-cung
.
Khi tỉnh giấc c̣n trong ṿng tục ,
Mới biết thân ít phúc hơn chàng .
Giá chi một mảnh xương tàn ,
Đày cho thêm nỗi đoạn tràng tử-ly .
Một thân goá than-ly lại mặc,
Chống gậy lê, nhúc-nhắc đưa linh.
Đầu sương chất trắng khối t́nh
,
Bao nhiêu ân-ái trong ḿnh tử thi .
Ngó vạn-vật cũng kỳ lẽ
chết ,
Nghe non sông như hết khí sinh .
Hỏi ta có sống thật t́nh,
Hay là giấc mộng Diêm-đ́nh đưa
nhau .
Xem cây-cỏ như màu thảm-đạm ,
Ngó thú-cầm dường cảm đau thương.
Đất nhà cảnh vật ruộng vườn
,
H́nh chàng như gắn nẻo, đường
vô xa .
Ḱa đào lư, tàn già đă cổi ,
Nhắc tượng chàng dựa cội trông
hoa.
Nào là trời lặn bóng tà ,
Đèn khuya chớ lụn canh gà thăm em .
Ḱa cụm liễu, gió đêm xao-xác ,
Đám chim chiều t́m mát nghỉ ngơi .
Ấy là nơi thiếp trao lời ,
Trăm năm khi hứa nửa dời buổi
nay .
Ḱa đầu rừng cḥm mai đua nở
Trước xem màu hớn-hở như nay.
Cớ sao như ủ như vày ,
Hay là nhắc thiếp những ngày trao tơ.
Ḱa lũ én dật-dờ cánh liệng,
Dựa chơn mây kêu tiếng nỉ-non ,
Cớ sao ngươi cũng vẫn c̣n ,
Chồng ta thân mất h́nh chôn cớ nào .
Bầy hồng nhạn lao-xao vịnh
liễu,
Đám c̣ ngà bận-bịu gành khơi.
Là nơi lúc đứng khi ngồi ,
Trông trăng hẹn biển, ngó trời
thề non .
Ḱa đường cũ bước ṃn lăng-tử,
Đám thú nhà dụ-dự bước chiều .
Ấy là nẻo thiếp đến kêu,
Chàng về kẻo trể quá chiều bửa cơm
.
Ḱa bến nước dập-dồn sóng
dợn,
Chỗ đôi ta vui giỡn khi thơ .
Cũng cây, cũng bải, cũng bờ ,
Mà sao buổi ấy bây giờ khác nhau ?
Ḱa nhịp cầu bên đầu khe nhỏ ,
Đông cḥm cây tây có triền bưng.
Ấy nơi đôi lứa gặp mừng ,
Mà nay như nhắc mấy từng tương-tư.
Ḱa chùa cũ nóc như muốn sập,
Nơi đôi ta lén gặp gỡ nhau .
Cớ sao cảnh tịnh úa xàu ,
Hay là thấy thiếp mà sầu lẻ-loi.
Bóng hải-đường ta ngồi
buổi nọ ,
Bồng con thơ t́m ngơ nhà thầy.
C̣n am-tự, c̣n chuà mây,
Mà chàng đâu vắng, chốn này lặng
trang.
Ḱa cuối xóm mấy hàng trước
tử,
Nọ đầu làng, chài lữ phơi sương.
Ấy là nơi thiếp đến thường
,
Thăm chàng đang học nơi trường
sân Ngô.
Ḱa xóm rẫy nắm mồ lố-xố,
Nơi đôi ta tảo-mộ đạp thanh.
G̣ đâu phút nỗi th́nh-ĺnh ,
Nào dè chàng cũng đến giành một nơi.
Để thân thiếp ḿnh ngồi hiu-quạnh,
C̣n thây chồng quyết lạnh nắng
hồng.
Đă đành bẻ găy chử đồng ,
Chia đôi thiếp xóm, chàng đồng không
hay.
Tiếng oan-ương bên tai dan-díu,
Gió đẩy-đưa bờ liễu lao-xao.
Lạ nghe lời vật thế nào ,
Mà ra như tiếng chàng chào buổi xưa .
Nhành dâu khuất bóng dưa mờ-mệnh ,
C.i tà dương như hết reo chiều .
Hương tàn gió tối hiu-hiu,
Dở chơn hỏi nợ buổi chiều
nghỉ đâu .
Ai sau gót giây lâu như nói ,
Xin người thương tha lỗi khi xưa
.
Giận đem đổi nhớ cũng
vừa,
Trách ḿnh nào có đỗ thừa phụ duyên
?
Phải buổi trước đừng
phiền đừng oán ,
Để nguyên t́nh uống cạn chén t́nh.
Làm chi sĩ nợ ba sinh ,
Mà nay phải chịu một ḿnh riêng thương
.
Tội chàng trước, tiêu dường
tuyết-giá ,
C̣n thiếp mang trọn cả lỗi chàng .
Lời phiền đổi lại tiếng than
,
Thương kia bao nă lại càng thêm thương
.
Đời vắn ngủn, huỳnh-lương
in giấc,
Kiếp phù-sanh đặng thất nơi thân .
C̣n thân sống chịu phong-trần ,
Dức hơi dầu muốn trọn gần cũng
xa .
Nếu thiếp trước biết ḥa
biết thuận ,
Nhẫn ghen tương nhịn lẫn ân-t́nh .
Chia thương ơn ấy đă đành .
Thứ thê chánh-thiếp giựt-giành chi duyên.
Giọt lệ thiếp v́ phiền mà
chảy ,
Gẫm thương người chia dải
đồng tâm.
Ta than lỗi bậc cung cầm,
Nàng sầu nhạn lạc ngư trầm
biển mê.
Vắng mặt chàng thiếp về kiếm
kẻ ,
Chia tương-tư đặng để nên
t́nh .
V́ chàng thiếp kế bố ḱnh ,
Giữ câu hải-thệ sơn-tinh với nàng
.
Mảng sầu muộn ngổn-ngang trăm
mối,
Chùa thu-không bóng tối mịt-mờ .
Oanh về tổ, dế reo tơ,
Đường về vắng bước như
tờ canh khuya.
Tiếng u-minh tía-lia gợi thảm ,
Giọng ḱnh khua cửa Phạm dập-dồn.
Câu kinh tiếng kệ gọi hồn ,
Kêu thương khách tục, giải ḷng người
nhân .
Rồn để bước đến
gần điện thánh ,
Nh́n tượng thờ lại ngảnh thân ḿnh
.
Sao đó hiển, sao đó linh ?
Phải chăng trước cũng lụy t́nh
như ta ?
Đau-đớn thế nắn ra tượng
Phật,
Lánh khổ nên vụ tất cửa Không .
Biết chăng cái thảm mất chồng ,
Xin cho thiếp dựa nơi ḷng từ-bi .
Hay sợ khổ sanh ly tử biệt ,
Nên t́m phương dứt tuyệt nợ đời
.
Biết chăng t́nh aí của người,
Xin cho thiếp hiểu ít lời chơn-ngôn .
Hay đă sợ thân ṃn gối mỏi ,
Mến ngày xuân mà tuổi không chờ .
Linh-đinh bể khổ dật-dờ,
Xin cho thiếp gởi thân nhờ cửa Không .
Hay đă sợ nắng nồng tuyết
lạnh ?
Cảng đau thương khó lánh thân phàm.
Thuyền t́nh chịu sóng không kham,
Xin cho phận thiếp biến làm ni-cô.
Buồn t́nh lóng nam-mô câu tụng ,
Nh́n tượng cây rồi khủng cho thân .
Thân c̣n nương giữa phong-trần ,
Khổ kia c̣n đếm mấy lần mới
thôi ?
Rón-rén trước Phật ngồi cúi
gật,
Mấy lạy tŕnh mấy nấc tương-tư.
Mảnh tâm xin gởi bấy chừ,
Nương theo thuyền huệ vào bờ tương
giang.
Lui chơn kiếm con đường nhà
nội ,
Lửa đốm nhen dẫn lối thảm
trang .
Mắt xem cái cảnh điêu-tàn ,
Ḷng thương dường đổ dăy tràng
khắp nơi.
Tiếng dế giống như lời chia
thảm ,
Ngọn đèn khuya nhấp-nhoáng mùi thương
.
Thương v́ trong kiếp đoạn-trường,
Cùng căn là chết ấy đường xưa
nay .
Một ngày sống là bày bước
chết ,
Sợ chết nên không tiếc sống thừa
.
Đời không mến thế không ưa,
Ḷng thương nảy-nở cho vừa
tốt-tươi.
V́ sợ chết mà người kiếm
sống ,
Trong căn oan lại mộng tầm duyên .
Giá hay sợ thế nên hiền ,
Khuyên đau giải thảm đổi
phiền của ai .
Một vật nhỏ cũng mài cũng
gọt ,
Của dầu hèn cũng mót cũng cằn .
Giá kia nào kể nên chăng,
Tay chân chàng để cũng bằng báu châu .
Thấy ai thảm ḷng đau ái ngại,
Nghe kẻ sầu như cháy ḷng thương .
Lau giọt lệ giải tan-ương ,
Chia cơm nhịn muối đỡ đường
khó-khăn .
Thấy ai thảm ḷng vàng xót-xáy ,
Nghe kẻ sầu như cháy tâm can .
Lau giọt thảm, giúp tai-nàn ,
Nâng h́nh quân-tử với hàng lụy chung .
Khi ghen ghét không cùng gặp mặt ,
Nay thấy nhau mà bắt động t́nh .
Hơn chi giành én giựt anh ,
Thước cưu khuất bóng dựa cành
chung nhau .
Học cho thấu máy linh cơ tạo
Xem nét thảm nàng đau như thiếp,
Trông t́nh chung ṃn kiếp hồng-nhan .
Phăng tâm ḍm mảnh đoạn-tràng,
Th́ trong mấy khúc của nàng như ta .
Sầu đă cháy mặt hoa ủ-dột,
Thảm đă tràn h́nh cốt héo-don.
Xuân mai ba bảy đă ṃn .
Cội thu thêm nảy mấy hườn anh nhi
.
Tay bồng con tay th́ d́u trẻ ,
Cảnh gia-đ́nh quạnh quẻ không ai.
Hương thề để trước
vị bài,
Châm đề thấy rơ những ngày biệt
phu .
Cặp liễn tang c̣n câu long-ám ,
Hạc qui hồi lănh đạm trần ai .
Quả như chàng có chốn này ,
Tưởng khi đổ lụy châu mày
với duyên .
Hỏi đon thử lời nguyền khi trước
,
Gẫm thân nàng bạc phước như ta.
Oán h́nh liễu, ghét mày hoa ,
Kiếp tu mỏng măng mới là nữ-nhi .
Giọt lụy đổ không chi ngăn
nổi ,
Thương thân nàng chung với thân ḿnh .
Thượng chàng đầy-dẩy mông-mênh ,
Khối thương khó lấy gaó t́nh đem
đong .
Đôi mặt cách, mà ḷng vẫn một ,
Khác tông-môn hài-cốt ḥa chung .
Thề nhau trọn kết dải đồng ,
Cám ơn chàng giúp mặn-nồng nghĩa-nhân
.
Chia gia-nghiệp trong cơn khốn-khó ,
Hiệp đôi nhà con nhỏ làm chung .
Này là vẹn giống trọn ḍng,
Nàng sanh thiếp dưỡng cũng đồng
như nhau.
Lập gia-thất làm giàu con trẻ ,
Định lứa đôi đủ thế cùng
đời .
Nàng th́ an phận, an nơi,
Con th́ đáng mặt, đáng người
với ai .
Khi thong-thả đặt bài trẻ học ,
Lấy gương già gợi chọc sắp
con .
Nh́n non chỉ nước làm hơn ,
Mượn bầu tuế nguyệt, giải
hờn căn sanh.
Cỏ huyên cắm kềnh-kềnh đầu
tuyết,
Con gậy lê ṃn khuyết nửa cây .
Mắt mờ thêm nỗi lăng tai,
Thất tuần đă quá từ ngày ấu-xuân
.
Ḍ đon hỏi bước rừng thiền
cũ ,
Rằng Phật c̣n ở ngụ Lôi-Âm .
Tính niên rồi lại tủi thầm ,
Con đường cực-lạc biết
tầm sao ra .
Nhẫng vơ-vẩn vào ra bến khổ ,
Trước mặt xem những chỗ sầu
than.
Này là h́nh ảnh của chàng ,
Này là tiếng khóc của đàn trẻ con .
Này là chỗ thiếp c̣n niên thiếu ,
Này là nơi chàng níu thiếp tŕ .
Này là buổi hiệp hồi ly ,
Này là khi khóc khi th́ cười mơn.
Này là chỗ lời hơn tiếng thiệt
,
Này là nơi cách biệt sanh-ly.
Này là chỗ thiếp chẳng v́ ,
Này nơi chàng giận ra đi bỏ nhà .
Nầy là chỗ đôi ta tái hiệp ,
Nầy là nơi vừa hiệp vừa vui .
Nầy là chỗ thiếp đang ngồi ,
Tin nghe chàng đă qui hồi tiên-bang .
Các chỗ ấy dẫy tràn thảm tín ,
Càng ở gần khó nh́n sầu than.
Cam tâm nín-nẫm gia đàng ,
V́ con chưa giữ vững-vàng qui-mô.
Nay tuyết đóng song hồ đông lănh ,
Dành cửa không gởi mảnh tâm hồn .
Tiếng chuông thức giấc huỳnh-lương,
Toan nương thuyền huệ, vào đường
vĩnh sanh .
Bước cảnh tịnh đă đành
để cẳng ,
Tóc qui-y nửa trắng nửa vàng .
Phồn-hoa xa mă rộn-ràng,
Vinh-vinh nhục-nhục dăy-tràn kiếp-căn.
Ngắm thế cuộc chẵng bằng
một giấc ,
Kiếp phù-du đặng thất là bao .
Nhẫng là đeo thảm chác sầu,
Tóc xanh cho tới bạc đầu cũng tin .
Nào là phép giựt-giành quyền lợi,
Nào là phương chuộng với cầu vinh
.
Thử đem sánh khổ kiếp sanh ,
Chưa ai thấy đặng phước dành
phần hơn .
Nào vui gượng, do cơn khóc lỡ,
Nào là khi chịu tớ làm thầy .
Quyền là chi lợi là chi ?
Dứt hơi ba tấc có ǵ gọi hay.
Nào là lúc ăn cay uống đắng ,
Nào là khen rồi mắng bao phen.
Tuồng đời trọng-trọng hèn-hèn,
Chẳng qua bướm tối, mến đèn xôn-xao.
Nào chữa đẻ biết bao khổ
nhọc,
Nào hơn thua theo học sách đời .
Tang thương lúc biến khi dời ,
Trăm năm e cũng một đời
thế thôi .
Nào tranh đấu thắng rồi lại
thất,
Của phù-du chứa chất gọi giàu .
Thân c̣n đă quí là bao .
Dứt hơi của cải thế nào không
hay.
Thiệt th́ bỏ,giả vay nên nợ,
Măn căn xưa chưa mở dây oan.
Kia là vua,nọ là quan
Cũng như bọn hát, hí tràng bán vui .
Sống thấy chết miệng cười
mắt khóc ,
Nịnh lừa trung lưỡi thọc tay đâm
.
Cũng như ác thú nhốt hầm ,
Ăn nhau cho đă nào cần mệnh nhau.
Muốn lấy đạo làm đao hai
thế ,
Toan dùng văn, gọi kế sanh nhai.
Đường hung ác, nẻo chông gai,
Lấn chen vào chốn nghiệt-đài gọi
ngoan.
Mạnh hiệp yếu lấy gan hung bạo,
Dữ lấn hiền gươm giáo là hơn
.
Nhẫng lo chác oán mua hờn,
Hại nhau chẵng biết nghĩa nhơn
thế nào .
Thấy cảnh thế mà đau với
thế ,
Biết thương đời mấy kẻ v́
đời .
Ngán thay cái kiếp con người ,
Thôi đành bến Phạn để lời
phật răn.
Thay đạo-phục bước xăng lánh
thế ,
Mơi th́ kinh, tối kệ giải ḷng.
Từ-bi hứng giọt nhành-dương ,
Lau thanh trái chủ, lấp đường
nghiệp căn .
Đoạn t́nh ái đem quăng bể khổ,
Bứt hồng-duyên tính bỏ non thề.
Nầy bờ tục, nọ bến mơ,
Từ đây không trở lộn về
thấy ngươi .
V́ thấy đó phải cười lộn
khóc ,
Sách của ngươi chẳng học mà say .
Của ngươi, của đoạ, của
đày,
Ghét ngươi ta dứt từ ngày buổi ni.
Lần chuỗi hột từ-bi cửa
khổ ,
Nương gió thanh trăng tỏ là nhà .
Nước non để bước ta-bà ,
Sô liêm đem nhuộm màu dà gọi duyên .
Trương thẳng cánh con thuyền Bát-Nhă,
Cỗi đau thương giải quả
trừ khiên .
Lấy thân rửa thảm lau phiền,
Đem công chuộc khách thuyền-quyên lụy t́nh
.
Túi gió trăng thinh-thinh rộng mở,
Vui hạc cầm hay dở thú riêng .
Khi động Thánh, lúc non Tiên ,
Sớm th́ Hải-Đảo tối miền Thiên-thai.
Đạp giày cỏ nương cây gậy bá
,
Mặc áo tơi nón lá che thân .
Trừ trần-cấu, xũ phất-trần ,
Quen bờ biển trí, dựa gần non nhân .
Đến phồn-hoa thân gần tục-lự
,
Chơi lầu hồng hỏi thử trái căn
.
Chuỗi bồ trừ nghiệt gió trăng ,
Linh-đơn cứu kẻ khổ phần
liễu hoa .
Gót nhân-ái đế nhà kẻ bịnh ,
Giọng từ-bi thức-tỉnh hung tâm .
Giữa cơn náo-loạn trổi cầm ,
Lấy hơi ḥa-nhă dẹp lần bỉ-thô.
Giúp những kẻ ôm mồ thủ hiếu,
Dỗ những trang bận-bịu khối t́nh
.
Dọ đường phước giúp mày xanh,
Đưa con thuyền hạc đến gành thiên-lương.
Tưới hoa chạ bên đường vô
chủ ,
Đậy giậu thưa cúc xủ mai xàu .
Bỏ ḷng thảm, dệt tâm đau,
Nâu-sồng cậy phép đổi màu anh hoa .
Câu tư biến ra bác-ái,
Nghiệp oan khiên đổi lại hồng-ân.
Khi kinh Thánh,lúc kệ Thần ,
Đọan-trường diệt dứt
nợ-nần nữ-lưu.
Lầu xanh dậm màu tu trở vẻ,
Cửa không môn mở hé chơn hồng.
Thu-pḥng học chước thu không,
Đốt hương cho ấm cho nồng pḥng tiêu
.
Đưa tuổi hạc quen ch́u non-nước,
Mượn bút nghiên làm chước chê đời
.
Nâng hầu nhựt-nguyệt lưng vơi,
Dành gương liệt-nữ để
lời trinh-phu .
Nắm huệ-kiếm định thâu trái
chủ,
Mặc đạo y, sạch giũ phồn-hoa.
Nơi bến khổ, để bước già
,
Xuân xanh noi dấu xây ṭa anh-phong .
Cột thân-ái cây ḷng đạo đức
,
Gầy từ-tâm gắng sức ôn-nhu.
Nung trang trí-thức nữ-lưu,
Biết thân giữ mặt hảo-cừu giai-nhân.
Giồi trí-thức tinh thần đẹp-đẽ,
Trao tài-ba vẹn vẻ anh thư .
Vinh th́ chuộng, nhục th́ từ,
Cân cao tính thấp đặng trừ thiệt
hơn .
Nước ma-ha rửa hờn nhi-nữ,
Chuỗi bồ-đề ǵn giữ
hồng-nhan .
Cây trăm thước, đổi hương
tàn ,
Treo y bá-nạp làm màn pḥng the .
Để chuông mơ dựa kề son phấn,
Chất nhơn-t́nh chồng cận kệ-kinh .
Tâm ẩn ái giúp chí-linh ,
Biển mê chèo thuyền t́nh độ nhân.
Lấy tâm chánh làm cân đong thế,
Cậy ḷng lành làm kế d́u đời .
Chông gai, vạch bước thảnh-thơi ,
Cầm phương cứu khổ, độ người
trầm-luân.
Vẹn nhân-đạo đi lần nẻo chánh
,
Đến vô-ưu, đặng lánh nhơn-luân.
Thuyền con mệnh-mệnh như rừng ,
Đọn đường thánh-đức hỏi
chừng Như-Lai.
Am-tự đóng, chặt gài bước
tục,
Nước Cam-Lồ, cho phước tiêu-diêu .
Oan-trái dứt, nghiệp chướng tiêu ,
Cảnh vui Cực-lạc mỹ-miều
vẻ-tâm.
Lánh bợm tục, t́nh thâm cũng tránh ,
Trốn đau thương, xa cảnh
trần-gian .
Biến thân hạc nội mây ngàn,
Nắm phan tiếp dẫn, mở đàng Lôi-Âm
.
Nơi cảnh tịnh, âm-thầm vui thú,
Đem tâm t́nh để ngụ đài sen.
Thông-dong quạt gió trăng đèn ,
Nhành dương làm bạn, sách hiền
gợi quen.
Bế ngũ-quan không kiêng tục tánh,
Diệt tục trần, xa lánh phàm tâm .
Mệnh thiên giữ vững tay cầm ,
Đoạt phương tự-diệt, giải
phần hữu sinh.
Linh linh hiển hiển, khinh khinh khứ,
Sắc sắc, không không, sự sự tiêu .
Chơn-linh đẹp-đẽ mỹ-miều,
Xuất dương sớm đă đến
triều cung-hư .
Ngũ khí thanh diệt trừ quả kiếp
,
Linh quang đầy đặng tiếp hồng-ân
.
Xác tại thế, đă nên Thần,
Ba mươi sáu cơi, đặng gần linh thiên
.
Hiệp tạo-hóa cầm quyền chuyển
thế ,
Dạy vạn-linh dụng thế từ-bi.
Sanh ấy kư, tử là qui ,
Diệu-huyền cơ tạo, chẳng ǵ
gọi hơn .
Chừ mới rơ nguồn cơn kiếp
sống ,
Tấc thây phàm rất mỏng số căn .
Ham phương cứu thế độ nhân ,
Giải mê khách tục, cơi trần lánh xa .
Lấy bác-ái làm ḥa vạn-vật ,
Đem thiện-duyên xây nấc thang hồng.
Đọan căn đóng chặt âm-cung ,
Ṭa sen chín phẩm, để cùng Phật tâm .
Trăm tuổi sống chẳng lầm
tuổi sống ,
Một kiếp sanh, chưa trọng kiếp
sanh.
Thay thân tạo-hóa là ḿnh ,
Nâng-niu sanh chúng mới đành chữ nhơn .
Ngối mà lóng tiếng đờn vô cực
,
Phước siêu thăng đặng thất nơi
ta .
Biết coi thế giới như nhà
Sống nên chí Thánh, thác là Thần Tiên .
Thiếp nhờ Đạo giải phiền
diệt khổ ,
Biết may duyên, lựa chỗ gởi tâm .
T́m đâu đặng kẻ tri-âm ,
Ôm thương đem gởi cảnh thần
cửa không .
Càng ngó trái lại miền thế tục ,
Lụy nhỏ dầm, đôi khúc ḷng đau.
Ái-ân, ân-ái là sao ,
Đày thân lắm khách má đào gian-truân .
Chịu ṃn-mỏi mảnh thân nhi-nữ ,
Cũng toan lo ǵn-giữ khối t́nh .
Trăm năm dầu sống mảnh h́nh,
Th́ trong tâm-lư đă đành tiêu tan.
Nào những mộng mơ chàng duyên thiếp
,
Nào những mơ ư hiệp tâm đầu .
Duyên là đâu, nợ là đâu ,
Chẳng qua biển khổ bắc cầu
sống mê .
Khối thảm chất tràn-trề bể
hẹn,
Giọt đau thương quá chén hiệp phu.
Hễ là trí, ấy là ngu ,
Càng say âu-yếm, càng sầu nhớ thương
.
Khách má phấn môi son đậm sắc ,
Đặng đem mồi trêu mặt ác-phong .
Đâu chữ tiết gọi là đồng ,
Lời than tiếng thiết để ḷng trăm
năm .
Chẳng qua khách ăn nằm quán tục,
Vắng một ngày lâu chút trọn đời
.
Hỏi ai thỏa chí ai ôi ,
Tra pḥng hiệp-cẩn, boa hồi khóc riêng .
Một câu mến gieo phiền muôn tiếng ,
Đôi lời phân, ngàn miệng xa-xôi .
Hỏi ai trộm đứng lén ngồi,
Những cay, những đắng cái mùi ra sao ?
Tính để viết khuyên rào thiết
ngọc,
Th́ sợ e ghẹo chọc si-t́nh.
C̣n không để trọn lời lành ,
Lại e cho gái nhẹ ḿnh nữ trung .
Toan để bút, ngăn ṿng chồng vợ
,
Th́ lại e nghịch nợ tiền khiên .
C̣n khổng lưu lại lời hiền ,
Mưu chi gỡ nổi, thảm phiền đạo
thê .
Thấy trẻ gái dầm-dề lụy đổ
,
E cho sau chịu số như già .
Muốn khuyên đầu Phật xuất gia ,
Lại e để hại nước nhà
khuyết dân .
Thấy nhi-nữ kiếp căn
mỏng-mảnh ,
Muốn binh lời làm mạnh đỡ nâng .
Lại e lỗi đạo nhơn-luân ,
Dở-dang gia-pháp vương-thần loạn ngôi.
Gẫm thân gái, trọn đời cực
nhọc ,
Tính buông câu gọi chút nghỉ-ngơi .
Lại e sái thế lỡ thời ,
Giúp nam-nhân, chẳng có người trọn tâm
.
Nghĩ phận vợ ngàn trăm đau-đớn
,
Sanh đẻ con nuôi-dưỡng
nhọc-nhằn .
Muốn khuyên giảm bớt ái-ân ,
Lại e giục kẻ Tấn-Tần chia phôi .
Nên ngậm thảm, đặng ngồi
nuốt thảm ,
Toan buông lời, chẳng dám hở môi .
Lén xem sự thế ngậm-ngùi,
Nguyền trông chỉ đợi phép trời
dạy khuyên .
Tay lịch-sự tự nhiên chê sự ,
Ḷng đa t́nh vẫn cứ vị t́nh .
Biết tùng quyền, hiểu chấp kinh ,
T́m phương hay gởi lấy ḿnh cửa tu
.
Nhẫng thảng măn tháng thâu năm lụn
,
Sớm công-phu, tối tụng văng-sanh .
Đă quen cảnh phạm lánh ḿnh ,
Nên phương nhờ bởi đoạn t́nh
ái yêu .
Nghe một sự hiểu điều khác nghĩ
,
Trong thất t́nh, tiêu-hủy không không .
Hết ham danh, chẳng mến công ,
Xem h́nh lẫn lộ, bùi nồng thế gian .
Cây trăm thước bắc thang bến
khổ ,
Hoa bốn mùa thơm chỗ nhớp-nhơ .
Vui đọc truyện, buồn ngâm thơ ,
Non vu lấp nẻo đàn tơ dở mùi .
Đếm thử tuổi tám mươi đă
quá ,
Giấc Nam-kha giục-giă tỉnh mê .
Tâm-thần mỏi-mệt ủ-ê ,
Khối sanh khi đă gần kề dứt hơi
.
Khổ bịnh thấy trêu người đă
quá ,
Buổi văng sinh giục-giă kêu hồn .
Tỉnh say trong kiếp dương-môn ,
Nữ th́ thấy cảnh hoàng-hôn mộng h́nh
.
Muốn gặp mặt thâm t́nh gởi
trối,
Những lỡ bề v́ buổi đoạn
từ .
Không nhan tín, khó hồng thư ,
Viết quơ chẳng nỗi, giấy như
tránh đề .
Muốn nhắm mắt một bề cho
khoẻ ,
Những t́nh h́nh mọi vẻ trêu ngươi
.
Khi th́ khóc, lúc th́ cười ,
Bao nhiêu t́nh nghiă, một đời thoáng qua .
Tám chục năm lâu xa cách mấy ,
Trong giấc mê xem thấy ngắn thay !
Ba vạn sáu ngàn ngày .
Cơi dương-gian với thuyền-đài
gần nhau .
Nhớ con cháu c̣n lâu kiếp sống ,
Dầu gặp h́nh như bóng sá chi .
Dỡ hồ-phách, yếu thây thi ,
Dậy ngồi chẳng nổi, bước
đi không rồi .
Gắng cầm viết, nín hơi sống
rốt ,
Đề năm vần, khắc cốt nữ-lưu
.
Dứt t́nh ái, giải sầu ưu ,
Hễ thương th́ cũng lo mưu giữ ḿnh
.
THI :
Giữ ḿnh dầu vẹn tấm t́nh chung .
Danh tiết nữ-lưu ở phụ tùng.
Mặt biển khổ dồi-dào ái thủy ,
Đầu non thế hoại-hủy hương
nồng .
Mày xanh khá nhớ cơn đầu bạc
Ngọc trắng đừng cho nhiễm bợn
bùn .
Khí tượng anh-thư ǵn lẩn giá .
Giúp đoàn nhi-nữ mở non sông .
Rán quá sức cẩn phong thi nhan .
Dường say mê, lơ lảng tinh thần .
Sấn tay thêm một chữ thân .
Để dành gỡ khổ, đoạn-tràng
hồng-nhan .
Buông ngọn viết vào làn mây trắng ,
Hễ có thương nhớ dạng là hơn
.
Cảnh thiên gởi tấc hương hồn
,
Để câu tiết nghĩa vĩnh-tồn
hậu-lai .
Đời đời danh chói CAO-ĐÀI.
